Tuvana

Tuvana Krallığı (Antik Yunanca: Τύανα, Hititçe: Tuwanuwa). MÖ 3000 ile 2000 yılları arasında Anadolu'da kurulan şehir devletlerinden birisi de Ön Hititler tarafından kurulan ve merkezi İlçenin 4 km güneyindeki aydınkent (İvriz) köyünde bulunan Tuvana Krallığı (Tyana herekleia) şehir devleti olup, bu devlet merkezi Aydınkent (İvriz) olmak üzere MÖ 1200 ile 742 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Tuvana

Grekçe: Τύανα, Hititçe: Tuwanuwa
Tyana, Kemerhisar'daki Roma kalıntıları, su kemeri
Tuvana Turkey haritasındaki konumu.
Diğer adı	Tyana Herekleia
Konum	Kemerhisar, Niğde,  Türkiye
Bölge	Kapadokya
Koordinatlar	37°50′53″K 34°36′40″D
Tür	Yerleşim
Sit ayrıntıları
Durum	Harabe

Tarihi

Tyana, Hitit arşivlerinde Tuwanuwa olarak adlandırılan şehirdir. 2. binyılın ortalarında Hitit İmparatorluğu döneminde Tuwanuwa, Hupisna, Landa, Sahasara, Huwassana ve Kuniyawanni ile birlikte bölgenin başlıca yerleşim yerleri arasındaydı.^[1] Bu Güney-İç Anadolu Bölgesi, Hitit kaynaklarında Aşağı toprak olarak adlandırıldı ve nüfusu esas olarak Luvi konuşmacılarıydı.^[2] Hitit İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Tuwanuwa / Tuwana, bağımsız Neo-Hitit krallıklarının önemli bir şehriydi. Başlangıçta kuzeyindeki Tabal krallığına tabi olup olmadığı kesin değildir, ancak kesinlikle M.Ö. 8. yüzyılın sonlarında Warpalawa (Asur kaynaklarında Urballa) adlı bir hükümdar altında bağımsız bir krallıktı.^[3] Warpalawa, Asur metinlerinde Urballa adı altında, önce Asur Kralı III. Tiglat-Pileser'in kolları listesinde ve daha sonra II. Sargon'un bir mektubunda da bahsedilir.^[4] Warpalawa, muhtemelen Niğde'de bulunan başka bir anıtta adı görünen oğlu Muvaharani tarafından tahttan indirildi.^[5]

Yunan ve Roma dönemi

Niğde Arkeoloji Müzesi'nde Tyana'dan eserler

Roma havuzu

Tyana su kemerleri (Roma dönemi)