Ufa

Ufa (Rusça: Уфа, romanize: Ufa, Rusça telaffuz: [ʊˈfa]; Başkurtça: Өфө, romanize: Öfö, [ʏ̞ˈfʏ̞]^ⓘ), Rusya Federasyonu'na bağlı Başkurdistan Cumhuriyeti'nin başkenti ve en büyük şehridir. Aynı zamanda Ufa İli'nin merkezidir. Ufa Başkurdistan merkez kuzeyinde, Ağizel ile Karaizel nehirlerinin kesiştiği noktada, Ural Dağları'nın güney kesiminin batısındaki Ufa Platosu [en]'nu oluşturan tepelerde yer almaktadır. Şehir nüfusu 1 milyondan fazladır;^[1] metropol aglomerasyonu ise 1,4 milyona kadar insan barındırmaktadır. Ufa, nüfus açısından Rusya'daki en büyük 11., Volga Federal Bölgesi'ndeki en büyük 4. şehirdir.

Başlığın diğer anlamları için Ufa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Ufa(şehir) Өфө (Başkurtça)
Şehir
Уфа (Rusça)
Bayrak Arma
Başkurdistan'ın Rusya'daki konumu (kırmızı)
Ülke	Rusya
İdare
Yüzölçümü
• Toplam	710.16 km²
Nüfus  (2008)
• Toplam	1.062.319
• Yoğunluk	oto/km²
Alan kodu	+7347
Resmî site http://www.ufacity.info/en/

Şehrin 1574 yılında, yani şehrin bulunduğu yerde Korkunç İvan'in emri uyarınca bir kalenin dikildiği zaman kurulduğu düşünülmektedir.^[2] 1586 yılında ise Ufa'ya resmen şehir statüsü verildi.^[2] 1865 yılında Ufa şehri, o zaman Orenburg Guberniyası'ndan yeni ayrılmış Ufa Guberniyası'nın başkenti yapıldı. Ufa'nın nüfusu 20. yüzyılın başlarında arttı.

Günümüz Ufa ekonomisinin başlıca endüstrileri petrol arıtma, kimyasal ve makine mühendisliğidir. Petrol şirketi Başneft ile yan kuruluşlarının merkezleri Ufa'da yer almaktadır. Ufa etnik açıdan çeşitli bir şehirdir; nüfusun çoğunu Ruslar oluştururken, şehrin büyük Başkurt ve Tatar azınlıkları da var. Başkurt Devlet Üniversitesi, Ufa Devlet Havacılık Teknik Üniversitesi, Ufa Devlet Petrol Teknik Üniversitesi ve Ural Devlet Hukuk Üniversitesi [en] dahil olmak üzere çok sayıda eğitim kuruluşu da bulunmaktadır. Ufa 2015 yılında hem BRICS^[3] hem de Şanghay İşbirliği Örgütü^[3][4] zirvelerine ev sahipliği yaptı.

Tarihçe

Ufanın erken tarihi Paleolitik zamanlara dayanır.^[5] Muhtemelen, 5. ve 16. yüzyıllar arasında Ufa'nın bulunduğu bir Orta Çağ kenti vardı.^[6] Pizzigano kardeşlerin haritasında (1367)^[7] ve Katalan Atlası'nda (1375)^[8] Ağizel Nehri üzerinde yaklaşık Paskerti (Bashkort) bir kasaba,^[9] Gerardus Mercator'ın haritası (1554) da Paskerti adıyla yerleşimi işaretledi. Fransız oryantalist Henri Cordier, Pascherti'nin konumunu Ufa'nın şu anki konumu ile ilişkilendirmiştir.^[10]

İbn-i Haldun Başkortnı Altınorda'nın en büyük şehirlerinden kenti derdi.^[11]

18 yüzyılın Rus tarihçisi Peter Rychkov, Rusların gelmeden önce Ufa topraklarında harika bir şehir olduğunu yazdı.^[12]

Orenburg Valiliği hükûmetinin yetkilisi Vasily Rebelensky, Ufa'nın Başkirler tarafından kurulduğunu yazdı.^[13]

IV. İvan'ın emriyle 1574'te modern Ufa'nın yerine bir kale inşa edildi.^[14]

Ünlü Daşka Taşı Ufa şehrinin yakınlarında Rus bilimadamları tarafından bulundu.

Coğrafya

Ufa yarımadadır. Nerede: 1-Ağizel Nehri, 2-Karaizel Nehri, 3-Dim Nehri

Ufa Ağizel Nehri'nin kıyısında, kuzeyden güneye yaklaşık 30 km'lik alanı kapsar. Doğudan batıya ortalama 7 km'dir.

Ufa iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	5,8	9,2	16,2	30,9	36,2	38,3	38,6	38,5	33,4	26,8	15,4	5	38,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	−8,2	−6,8	0,2	10,9	19,9	24,6	25,9	23,5	17,2	8,7	−1	−6,9	9
Ortalama sıcaklık (°C)	−12,4	−11,8	−5,1	5,2	13,2	18,1	19,7	17,2	11,3	4,5	−4,2	−10,7	3,8
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−17	−17	−10,4	−0,1	6,8	11,8	13,7	11,6	6,5	1,1	−7,5	−15	−1,3
En düşük sıcaklık (°C)	−48,5	−43,5	−34,4	−29,7	−9,7	−1,2	1,4	−0,6	−6,8	−25,6	−35,1	−45	−48,5
Ortalama yağış (mm)	48	39	32	33	46	66	55	58	51	58	52	51	589
Kaynak: Погода и Климат[15]

Nüfus

1,062,319 nüfusa sahiptir Rusya’nın en kalabalık on birinci şehri.

Yıl	Nüfus	Halklar
		Başkurt Türkleri	Ruslar	Tatar Türkleri
17. yüzyıl	700 - 800
1718	5,600
1811	9,200
1840	16,500
1865	20,100
1879	23,200
1886	27,000
1897	49,300
1913	100,700
1916	112,700
1920	92,800
1923	85,300
1926	98,500
1939	250,000
1959	546,900
1970	770,900
1979	976,858	92,678	568,504	240,881
1989	1,079,765	122,026	585,337	291,190
2002	1,049,479	154,928	530,136	294,399

2010 Rusya nüfus sayımına göre etnik yapı: başkurtlar % 17, tatarlar % 28.3, ruslar % 48.9 ^[16].

Ufa mahalleleri

İnors Mahallesi Ufa haritasında.

1. Merkez
2. Kuzneczov küçük koyu
3. Küçük koy
4. Nijegorodka
5. Dim Sanayı Mahallesi
6. Dim Mahallesi
7. Çernikovka
8. İnors ,^[17][18][19] Ufa'nın Kalininskiy ilçesine bağlı bir mahalle. İdari sınırlarına bakıldığında güneyinde Karaizel Nehri, doğusunda Gastello Mahallesi, kuzeyinde ise Inter RAO'nın 2. Ufa Birleşik ısı ve güç istasyonu^[20][21][22] ve Ufa Motor Üretim İmalat Derneği yerleşkeleri bulunur.
   1945'tan sonra mahallesi inşası yakalanan Almanlar tarafından gerçekleştirildi. Bu yüzden, mahalle adı Rusçadaki "Yabanci iş çüçü" ("İNOstrannaya Raboçaya sila") ifadesiden geldi.
   Ufa Motor Üretim İmalat Derneği AL-41F1 (Ürün 117), Artyakıcı ve İtiş vektörlemesi ile beşinci nesil jet avcı uçakları için yapılan bir turbofandır ile belli. Ufa Motor Üretim İmalat Derneği'nde Suhoy Su-30, Suhoy Su-35 için motorlar da üretiliyor.^[23][24]
   İnors'daki evleri genellikle dokuz-on beş katlı.
   Mahallesinin çoğu nüfusu Ufa Motor Üretim İmalat Derneğinde çalışır. Nüfusun çoğu Motor Derneğinde çalışsa da, çoğu insan Ufa'nın başka mahallelerinde çalışır. Mahalleden merkez yönüne sadece bir yol, Bogorodskaya Auılı sokağı aracıyla (Rusça Selskaya Bogorodskaya sokağı) var. Bu nedeniyle sabah (merkez yönüne) ve akşam (merkezden) saatlerinde trafik tıkılışı çok var. Aynı durum Ufa'nın Çernikovka Mahallesi yönüne giden aynı sokağın kuzey parçasında (Rusça Selskaya Bogorodskaya sokağı) de olur. Soruna çözüm üretilmiş (yolun genişliğini genişletmek) ancak işe yaramamıştır.
   Diğer bir sorun 4 petrokimya tesisi ve iki büyük termik santralden kaynaklanan hava kirliliğidir. Bu alandaki hava kirliliği, petrokimya tesislerine doğrudan bitişik olan Çernikovka Mahallesinden düşüktür. Ama önemli ölçüde. Ufa şehri yöneticiler "sabır ederek ulaşmak istediğimiz sonuçların elde edebiliriz" bahaneler dışından problemi çözmeye çalışmaz.
9. Nogay
10. Kooperatif alanı
11. Kuzey Sanayı Mahallesi
12. Lihaçev Sanayı Mahallesi
13. Şakşa Mahallesi
14. Şakşa-Bazileevka Mahallesi
15. Glumilino
16. Hüpaylı
17. Oktyabr Prospektı Mahallesi
18. Halle Sokağı Mahallesi
19. Sutoloka
20. Havalimanı
21. Molodejnıy
22. Yeşil Orman
23. Novostroyka
24. Ağizel

Eğitim

Ufa şehrinde 7 üniversite bulunmaktadır.

Başkurt Devlet Üniversitesi	Başkurt Devlet Tıbbi Üniversitesi	Ufa Devlet Havacılık Teknik Üniversitesi	Ufa Devlet Petrol Teknik Üniversitesi

1. Başkurt Devlet Üniversitesi
2. Başkurt Devlet Tarım Üniversitesi
3. Başkurt Devlet Tıbbi Üniversitesi
4. Ufa Devlet Havacılık Teknik Üniversitesi
5. Ufa Devlet Petrol Teknik Üniversitesi
6. Miftakhetdin Akmulla Başkurt Devlet Öğretim Üniversitesi
7. Ufa devlet sanat enstitüsü

Ulaşım

Ufa etrafında Rusya'nın federal önemi olan M5 Ural Moskova -Samara - Ufa - Çelebi^[25] ve M7 İdil Moskova -Nijni Novgorod - Kazan - Ufa^[26] karayolları geçmektedir.

Galeri

• 
  Başkurt halk kahramanı Salavat Yulaev heykelidir. Avrupa'nın en büyük kromdan yapılmış heykelidir.
• 
  Merkez cami
• 
  Yedi kiz heykel
• 
  Ufa Hükûmet yurdu
• 
  Ufa Demiryolu Köprüsü