Velcro

Velcro ilk kez kumaş kanca ve halka bağlantı elemanı^[1] (cırt cırt) üreten ve ticari olarak pazarlayan firmadır. Cırt cırt İsviçreli elektrik mühendisi George de Mestral tarafından 1948 yılında icat edilmiştir. 1955 yılında De Mestral velcronun (cırt cırt) patentini almış ve 1950'lerin sonlarına dek ticari sürüm üretimini geliştirmiştir.

Velcro kancaları

Velcro halkaları

Velcro sözcüğü iki Fransızca kelimenin, velours ("kadife") ve Crochet ("kanca") birleşimi ile oluşturulmuştur.^[2]

Cırt cırtlar iki ana bileşenden oluşur; iki çizgisel kumaş bant (ya da alternatif olarak, yuvarlak "nokta" ya da kareler) birbirlerinin karşıt yüzeylerine kenetlenerek yapışırlar. İlk bileşen küçük kancalardan oluşur ve ikinci bileşen de küçük ve "kıllı" parçalardan oluşur. İki bileşen temas ettirildiğinde, kancalar halkaları yakalar ve geçici olarak bir bağlantı kurulmuş olur.^[3] Yüzeyler çekerek ayrıldığı zaman şeritler kendine has bir "cırt" sesi çıkarırlar. Bu nedenle "cırt cırt" olarak isimlendirilirler.

İlk velcro örnekleri pamuktan yapılmıştır^[4] ancak daha sonra bunun pratik olmadığı anlaşılmış ve yerini naylon ve polyestere bırakmıştır.^[5]

Standart çıtçıtlar daha sonra her iki yüzünde kancalar olan değişik varyasyonlarda üretilmiş ve düğmeler, fermuarlar, tokalar vb eşyalarda kullanılmıştır.

Velcro terimi yaygın olarak her türlü kanca ve halka bağlantı elemanını ifade etmek için kullanılır, ancak rakiplerinin ürünlerinden kendi ürünlerini ayırt etmek için Velcro şirketi tarafından kullanılan ve birçok ülkede tescilli bir markadır.^[6] Velcro şirket merkezi, Manchester, New Hampshire, ABD'de bulunmaktadır.