Vodvil

Vodvil, herhangi bir ahlaki veya psikolojik amaç içermeyen, hafif ve eğlenceli bir olay üzerine oynanan ve genellikle müzik ile eşlik edilen bir tiyatro türüdür.^[1][2] Aynı zamanda gündemdeki olayları eleştiren şarkılara verilmiş olan isimdir.^[3] Vodvil adının Fransızcadaki voix de ville (şehrin sesi) tamlamasından türetildiği düşünülmektedir.

Tarihçe

Vodvil, 18. yüzyılda sınıf farkının oluşması sonucu Fransa'da ortaya çıktı. İçinde müzikal bölümler, diyaloglar, monologlar ve pandomim gibi değişik gösteri türleri barındırabilir.

Komedinin alt türlerinden biri olduğu için komediyle pek çok ortak tarafı vardır. Ancak bazı yönleriyle komediden ayrılır. Vodviller genellikle mutlu sonla biterler. Hikâyenin sonucunda olayların kaynaklandığı sosyal sorunlar vurgulanmaya çalışılır. Vodvil kişilerinin karakterleri detaylarıyla belirtilmez, belli özellikleri öne çıkarılmış abartılı karakterlerdir.

20. yüzyılda ABD'de film endüstrisinin gelişimine koşut olarak, vodvil de tarihe karışmaya başladı. Sinemaya uyarlanmaya çalışılan vodvillerin de pek azı halk ve eleştirmenlerden beğeni topladı. Bu filmlerde Buster Keaton, Marx Kardeşler, Edgar Bergen, Al Jolson gibi vodvil oyuncuları rol aldılar.

Sessiz filmlerde, özellikle Charlie Chaplin'in filmlerinde aşk ve kadınlara ilişkin komik unsurlarla birlikte toplumsal eleştirilerin ele alınması vodvillerde toplumsal eleştirinin de yapılabileceğini gösterdi. 20. yüzyılda toplumsal eleştiri yapılan, yanlışların yerildiği vodvillerin sıklıkla kaleme alınmasının Chaplin filmleriyle sıkı ilişkisi vardır. Ancak toplumsal eleştiri vodvillerde örtük bir biçimde verilir. Oyunun dinamizmine, oyunsu keyfine engel olmayacak biçimde tasarlanır.

Kimi eleştirmenler sinema endüstrisinin gelişmesi ile vodvil türünün tarihe karıştığını dile getirseler de, bu türün orta sınıf tarafından hâlâ tutulmakta olduğu söylenebilir.

Vodvil Fransızca da 'halkın sesi' olarak da bilinir.