Wokou

Wokou veya Japon korsanlar (Çince: 倭寇; Çince okunuşu: wōkòu; Japonca okunuşu: wakō; Korece okunuşu: 왜구 waegu) MS 13. yüzyıldan başlayarak Çin ve Kore sahillerine saldıran korsanlardır. İlk başlarda Wokou; Japonya'dan askerler, roninler, tüccarlar ve kaçakçılardan oluşuyordu.

Wokou saldırılarına maruz kalan bölgeler

Wokou saldırıları 13. yüzyılda başlar ve 14. yüzyılın ikinci yarısına kadar etkili olur. Japonya'da üsleri olan Japon korsanlar Kore Yarımadasına ve Çin kıyılarına saldırıyorlardı. Çin'de bu dönemde hüküm süren Ming Hanedanı Japonya ile sadece devletlerarası ticareti gerçekleştirmekte, özel sektörün ticarî faaliyetlerini engellemekteydi. Ming Hanedanı özel ticarî faaliyeti ne kadar azaltırsa korsanlığa o kadar engel olabileceğini düşünüyordu. Bunun yerine zor durumda kalan Çinli tacirlerin yasadışı yollardan Japonya ile ticareti sürdürdüğü görüldü. Bu dönemden sonra 16. yüzyılın başlarında Wokou faaliyetleri ikinci aşamaya girer ve Japon korsanlar Çinli işbirlikçileriyle beraber hareket etmeye başlar. Bu dönemde güçleri artan Wokouların bileşimi de değişir ve yoğunlukla Çinli korsanlar tarafından yönetilir hale gelirler. Güçlerinin doruğunda oldukları 1550 yıllarında korsanların denizlerle yetinmeyip Yangtze Nehrine girmeye başladıkları görülmektedir.

Dilbilimi

Wokou terimi Japon anlamına gelen Wō (倭) ile korsan, düşman ve işgal anlamına gelen kòu (寇) kelimelerinin birleşimidir. Wokou terimi ilk olarak Kore'de dikilen MS 414 tarihli Gwanggaeto stelinin üzerinde geçer. Günümüzde ise bu kelime Çin ve Kore'de Japon işgalcilerini tanımlamak için propaganda amaçlı kullanılmaktadır.

Korsanlar

Wokou saldırılarına ilişkin 16.yüzyıldan bir resim

MS 1395 tarihli Kore'de hüküm süren Joseon Hanedanının tarih yazımlarına göre wokou Japonya kıyı bölgelerinde hüküm süren birden fazla küçük ve orta ölçekli feodal bey tarafından yönetilmekte ve çoğunlukla topraksız köylü ve balıkçılardan oluşmaktaydı. Wokounun sayıları 20 ila 400 gemi olarak belirtilmiştir. Japonya'daki Sengoku dönemindeki siyasi belirsizlik ortamının wokounun ortaya çıkışında büyük etken olduğu düşünülmektedir.

Kore'de bu dönemde sahte wokouların da ortaya çıktığı görülür. Yönetimden memnun olmayan Koreli köylülerin wokou kılığına girerek kırsalda bazı saldırılar gerçekleştirdiği Joseon Hanedanı döneminde yazılı kaynaklarda geçmektedir.^[1] Buna rağmen ilk dönemde bütün wokouların Japon olduğu bilinmektedir.

Wokou’nun sonu

Wokou varlığının sona ermese de giderek azalmasına etki eden çok sayıda faktör bulunmaktadır.

Deniz ticareti

Deniz ticaretine dair yasakların gevşetilmesiyle beraber wokouların çoğu yasal deniz ticaretine döner. Portekiz'in coğrafi keşifler sayesinde bölgeye gelmesiyle beraber 16.yüzyıl ortalarında Makao'da yerleşerek ticari faaliyet izni aldıkları bilinmektedir. Bu iznin karşılığında Portekizlilerin Wokoulara karşı Çinlilerle beraber savaştıkları da bilinmektedir.^[2]

Portekiz etkisi

Ana madde: Portekiz coğrafi keşifleri

Portekiz'in bölgeye kabul edilmesiyle beraber ticaretin önündeki engellemeler gevşetilecek ve özellikle Kanton bölgesi bu uygulamadan faydalanacaktır. Korsan gemilerine göre daha iyi silahlanmış olan Portekiz gemilerinin sadece artan varlığı bile korsan saldırılarını azaltmıştır. Ayrıca Portekiz'in ticari sisteme dahil olmasıyla beraber ticari kanunların daha iyi uygulanması yasal ticaretle uğraşanların daha çok kâr kazanmasına yol açtığından yasadışı ticaret durgun bir döneme girecektir. Aynı zaman yasadışı ticaret yapan wokoular, Portekiz'in bölgeye daha ucuza getirdiği tropik meyve ve diğer ürünlerin fiyatlarına ulaşamadıklarından yasal işlere dönmüşlerdir.

Japon etkisi

Bu etkenlerin yanı sıra Japon anakarasındaki siyasi durumun da korsanların faaliyetlerinde etkisi büyüktür. Toyotomi Hideyoshi tarafından 1588 yılında yürürlüğe konan Kılıç Yasası (Katana Gari) ile köylülerin elindeki tüm silahlara el konmuştur. Bu sayede hem isyanların önü alınmış hem de korsanların olası silah sağlama kaynakları kurutulmuştur. Kiliseler de bu uygulamadan bağışık tutulmamış, bu sayede rejime karşı silahlı muhalefetin önü alınmıştır. Ayrıca yerel feodal beyler olan daimyolardan egemen oldukları bölgede korsanlığa izin vermeyeceklerine dair güvence alınmış ve eğer bölgelerinde korsanlık faaliyeti tespit edilirse daimyonun tüm mallarına el konulacağına dair kanun çıkartılmıştır.