koltuk

Türkçe

Köken

Eski Türkçe Kol ve alt kelimelerinden oluşan belirtisiz isim tamlaması durumundaki birleşik kelimeye -k eklenerek (kol+altı-k > koltuk) meydana getirilmiş birleşik bir kelime olduğunu düşünüyoruz.

Ad

koltuk (belirtme hâli koltuğu, çoğulu koltuklar)

1. (anatomi) Omuz başının altında, kolun gövde ile birleştiği yer.
   • Gazetelerini bir koltuğunun altına koydu, zayıf kollarıyla kutulara sarıldı. - H. E. Adıvar
2. (mobilya) Kol dayayacak yerleri olan geniş ve rahat sandalye.
   • Ta yan beline kadar gömüldüğü koltuğunun içinden ileriye doğru uzandı. - Y. K. Karaosmanoğlu
3. (evlilik) Eski düğünlerde damatla gelinin eve girerken konuklar arasından kol kola geçmeleri tören.
   • Babamız, annemizi gelin geldiği ilk gün şu merdivenin alt başında karşılamış, koltuk yapılmıştı. - H. C. Yalçın
4. (mühendislik) Yapıcılıkta yan destek.
5. (denizcilik) Demirledikten sonra gemiyi iskeleye, rıhtıma veya başka bir gemiye bağlayan ip.
6. koltuklanma
   • O koltuktan hoşlanmaz.
7. kayırma
   • Dayısının koltuğunda sırtı yere gelmez.
8. Yüksek mevki, makam:
   • Koltuk kavgası.
9. (fahişelik) genelev
   • Burası Mesut Bey adında bir herifin koltuğudur. - H. R. Gürpınar
10. (halk ağzı, bitki anatomisi) Mısır ve buğday fidesinin yanlarından çıkan filizler.
11. (eskimiş) Kenar, tenha yer.

Deyimler

koltuğa girmek, koltuğu doldurmak, koltuğuna girmek, koltuğunun altına sığınmak, koltuk çıkmak, koltukları kabarmak, koltukta olmak, koltuk vermek

Türetilmiş kavramlar

koltuk altı, koltukbaşı, koltuk değneği, koltuk düşkünü, koltuk gözü, koltuk kapısı, koltuk kavgası, koltuk meyhanesi, koltuk takımı, armut koltuk, berjer koltuk, döner koltuk, İskandinav koltuk, L koltuk, lüks koltuk, tekerlekli koltuk, yatar koltuk, berber koltuğu, dişçi koltuğu, köşe koltuğu, şoför koltuğu

Çekimleme

koltuk adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		koltuk	koltuklar
belirtme		koltuğu	koltukları
yönelme		koltuğa	koltuklara
bulunma		koltukta	koltuklarda
ayrılma		koltuktan	koltuklardan
tamlayan		koltuğun	koltukların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	koltuğum	koltuklarım
	belirtme	koltuğumu	koltuklarımı
	yönelme	koltuğuma	koltuklarıma
	bulunma	koltuğumda	koltuklarımda
	ayrılma	koltuğumdan	koltuklarımdan
	tamlayan	koltuğumun	koltuklarımın
2. tekil	yalın	koltuğun	koltukların
	belirtme	koltuğunu	koltuklarını
	yönelme	koltuğuna	koltuklarına
	bulunma	koltuğunda	koltuklarında
	ayrılma	koltuğundan	koltuklarından
	tamlayan	koltuğunun	koltuklarının
3. tekil	yalın	koltuğu	koltukları
	belirtme	koltuğunu	koltuklarını
	yönelme	koltuğuna	koltuklarına
	bulunma	koltuğunda	koltuklarında
	ayrılma	koltuğundan	koltuklarından
	tamlayan	koltuğunun	koltuklarının
1. çoğul	yalın	koltuğumuz	koltuklarımız
	belirtme	koltuğumuzu	koltuklarımızı
	yönelme	koltuğumuza	koltuklarımıza
	bulunma	koltuğumuzda	koltuklarımızda
	ayrılma	koltuğumuzdan	koltuklarımızdan
	tamlayan	koltuğumuzun	koltuklarımızın
2. çoğul	yalın	koltuğunuz	koltuklarınız
	belirtme	koltuğunuzu	koltuklarınızı
	yönelme	koltuğunuza	koltuklarınıza
	bulunma	koltuğunuzda	koltuklarınızda
	ayrılma	koltuğunuzdan	koltuklarınızdan
	tamlayan	koltuğunuzun	koltuklarınızın
3. çoğul	yalın	koltuğu koltukları
	belirtme	koltuğunu koltuklarını
	yönelme	koltuğuna koltuklarına
	bulunma	koltuğunda koltuklarında
	ayrılma	koltuğundan koltuklarından
	tamlayan	koltuğunun koltuklarının

Çeviriler

çeviriler

*Azerice: kreslo (az), qoltuq (az) Eski Türkçe: koltık‎ (otk) (koltık) Fince: kainalo (fi), nojatuoli (fi) İngilizce: armpit (en), armchair (en) Lehçe: pacha (pl), fotel (pl) Macarca: hónalj (hu), karosszék (hu), fotel (hu) Rusça: подмышка (ru) (podmışka), кресло (ru) (kreslo) Tatarca: qultıq (tt) Türkmence: kreslo (tk), kürsii (tk), goltuk (tk)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "koltuk" maddesi

Gagavuzca

Ad

koltuk

1. koltuk

Kaynakça

Yrd. Doç. Dr. Cahit BAŞDAŞ - "TÜRKÇE ORGAN ADLARINDA KELİME SONU -k ÜNSÜZÜ VE ÇOKLUK"

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki