Çarpma yapısı
gezegensel bir yüzeye çarpma sonucu oluşan krater benzeri jeolojik yapı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Çarpma yapısı, genellikle dairesel veya krater benzeri bir jeolojik yapıdır. Bu yapı, gezegensel bir yüzeye çarpan cismin etkisiyle oluşan, deforme olmuş ana kayaç veya tortul tabakalarından meydana gelir. Yapının erozyon düzeyi ne olursa olsun bu terim kullanılabilir. Buna karşılık bir çarpma krateri, bir çarpma yapısının yüzeydeki belirtisidir. Dünya'da çoğu durumda, çarpma krateri erozyon nedeniyle yok olmuştur ve geriye sadece çarpmanın deformasyona uğrattığı kayaç veya tortul tabakaları kalmıştır.[1] Bu, Ay'da korunan bozulmamış eski kraterlerin ve Güneş Sistemi'ndeki yaşlı yüzeylere sahip diğer jeolojik olarak aktif olmayan kayaç cisimlerin aksine,[2] Dünya üzerindeki neredeyse tüm eski çarpma kraterlerinin kaderidir. Çarpma yapısı, daha az kullanılan ve "yıldız yarası" anlamına gelen astroblem terimiyle eş anlamlıdır.[3]
Çarpma yapısında, bir çarpma kraterinin tipik görünür ve topografik ifadeleri artık belirgin değildir. Bir zamanlar var olabilecek herhangi bir meteorit parçası uzun zaman önce erozyona uğramış olabilir. Olası çarpma yapıları, başlangıçta anormal jeolojik özelliklerine veya jeofiziksel ifadelerine göre tanınabilir. Bunlar, şoklanmış minerallerin (özellikle şoklanmış kuvars), kırılma konilerinin, dünya dışı malzemenin jeokimyasal kanıtlarının veya diğer yöntemlerin varlığı ile yine de çarpma yapısı olarak doğrulanabilir.