Воткинск

Воткинск (рус. Воткинск, удм. Вотка) – халык саны буенча Удмуртиянең өченче шәһәре, Воткинск районының үзәге.

Воткинск
рус. Воткинск
Байрак[d]
Нигезләнү датасы	1759
Рәсми исем	Воткинск
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Вуткин районы
Административ-территориаль берәмлек	Удмуртия
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Вотка һәм Вуткин сусаклагычы
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Кама буе
Халык саны	95 137 (1 гыйнвар 2025)[1]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	108 метр
Кардәш шәһәр	Вест-Җордан
Мәйдан	113 км²
Почта индексы	427430–427459
Рәсми веб-сайт	votkinsk.ru​(рус.)
Җирле телефон коды	34145
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Воткинск Викиҗыентыкта

Халык саны – 99 022 кеше (2010).^[2]

Исем чыганагы

Воткинск үз исемен Вотка елгадан ала, ә ул, үз чиратта, үз исемне «вот» («удмурт») сүзеннән ала.^[3]

География

Шәһәр Вотка елгасы өстендә, Ижаудан 55 километрга төньяк-көнчыгышрак урнаша. Шәһәр аша тимер юл уза.

Тарих

Воткинск 1757 елда Воткинск тимер җитештерү заводы төзелеше вакытында бистә буларак нигезләнә. Ләкин шәһәр нигезләү датасы 1759 ел дип санала – шул елда завод эшли башлый.

1796 елдан – Вятка губернасы Сарапул өязе составында.

1921—1923 елларда – Пермь губернасы, 1923—1934 елларда – Урал өлкәсе составында.

1926 елда шәһәр тибындагы бистә статусын ала.

1934—1937 елларда – Киров крае һәм Киров өлкәсе составында.

1935 елда шәһәр статусын ала. 1937 елда Киров өлкәсе составыннан Удмурт АССР составына тапшырыла.

Халык

1897[2]	1931[2]	1939[2]	1959[4]	1970[5]	1979[6]	1989[7]	2002[8]	2010[9]
~21 000	~28 200	~38 600	59 666	74 088	89 779	103 509	99 441	99 022

Милли состав

Милләт	2002[10]	2010[11]
руслар	57,5%	60,7%
арлар	33,8%	31,5%
татарлар	3,7%	3,5%

Икътисад

• «Воткинский завод» ААҖ – ракета техниканы, нефть-газ җиһазларны, станокларны, көнкүреш техниканы җитештерү;
• Радиотехнология җиһазлар заводы;
• Тимер-бетон конструкцияләр заводы; һ. б.

Мәгариф

• Медицина училищесы
• Педагогик училищесы
• Ижау дәүләт техника универистетының филиалы
• Удмурт дәүләт университетының филиалы

Шәһәрдә туганнар

• Петр Чайковский – рус композиторы, дирижеры, педагогы, музыка һәм җәмәгать эшлеклесе, музыкаль журналист.

Моны да карагыз

• Воткинск сусаклагычы