Гвинея-Бисау

Гвине́я-Биса́у Җөмһүрияте (порт. República da Guiné-Bissau) — Африканның көнбатыш ярында урнашкан дәүләт. Элек Португалия колониясе булып, 1973 елдан бәйсез дәүләт. Үзенә Болама утравын һәм Бижагош архипелагын кертә. Башкаласы — Бисау каласы.

Гвинея-Бисау
порт. República da Guiné-Bissau
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	1974
Рәсми исем	Guinea-Bissau, Guiné-Bissau һәм la République de Guinée-Bissao[1]
Гомер озынлыгы	59,86 ел[2]
Демоним	Guinee-Bissauer[3], Bissau-Guinean, Guinea-Bissauan, bissau-guineai, guinea-bissauer, guineobissauani, guineobissauan, guineobissauană, বিসাউ-গিনীয়, guineense, guineensi, de Guinea-Bisáu, Gvinebisaŭano, Guinéen[1], Bissaoguinéen[1], Guinéenne[1], Bissaoguinéenne[1], מגינאה ביסאו, guineenso, guineensi, guineensa, guineense, غيني بيساوي, غينية بيساوية, غينيين بيساويين, غينيات بيساويات, Bissauec һәм Bissauka
Рәсми тел	португал теле[4]
Гимн	Гвинея-Бисау гимны[d]
Мәдәният	Гвинея-Бисау мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	Unidade, Luta, Progresso, Unity, Fight, Progress, Единство, борба, прогрес һәм Undod, Ymladd, Cynnydd
Дөнья кисәге	Африка[5]
Дәүләт	Гвинея-Бисау
Башкала	Бисау[d]
Сәгать поясы	UTC±00:00[d] һәм Africa/Bissau[d][6]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Көнбатыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы	12°27′33″ т. к. 13°37′36″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы	12°41′ т. к. 14°30′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы	10°55′18″ т. к. 15°03′49″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	12°20′08″ т. к. 16°42′47″ кб. о.
Геомәгълүматлар	Data:Guinea-Bissau.map
Иң югары ноктасы	трипункт Гвинея-Бисау - Сенегал - Гвинея[d]
Иң түбән ноктасы	Атлантик океан
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Гвинея-Бисау президенты[d]
Ил башлыгы	Умару Сисоку Эмбало[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Гвинея-Бисау премьер-министры[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Руи Дуарте ди Баррош[d]
Канунбирү органы	Гвинея-Бисау милли халык җыелышы[d]
Үзәк банкы	Көнбатыш Африка дәүләтләре үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Германия, Америка Кушма Штатлары, Россия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7], Кытай һәм Гөрҗистан
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[8], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Африка үсеш банкы[d][9], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Кече утрау-дәүләтләре бердәмлеге[d], Африка илләре сәүдә хокукын гармонизация оешмасы[d], Португал телле илләр берләшмәсе, Интерпол[10][11], ХКТО[d][12][13], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[14], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], АФРИСТАТ[d], Бөтендөнья почта берлеге[15][16], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][17], Франкофония[d], OIPC[d][18], Бөтендөнья метеорология оешмасы[19], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[20], Көнбатыш Африка илләре икътисади җәмгыяте[d], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][21], Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][22] һәм African Continental Free Trade Area[d][23]
Никахка керү яше	18 яшь
Халык саны	1 861 283 (2017)[24]
Ир-ат халкы	971 745[25], 994 606[25], 1 017 216[25] һәм 1 039 860[25]
Хатын-кыз халкы	998 712[25], 1 021 222[25], 1 043 505[25] һәм 1 065 706[25]
Административ бүленеше	Бафата[d], Биомбо[d], Бисау[d], Болама[d], Кашеу[d], Габу[d], Ойо[d], Кинара[d] һәм Томбали[d]
Акча берәмлеге	КФА франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	1 638 517 607 $[26] һәм 1 633 559 092 $[26]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,483[27]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,306[28]
Эшсезлек дәрәҗәсе	7 ± 1 процент[29]
Нәрсә белән чиктәш	Гвинея һәм Сенегал
BTI Governance Index	4,6[30] һәм 4,3[31]
BTI Status Index	5,32[30] һәм 5,01[31]
Мәктәптә укымаган балалар саны	201 430[32]
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d][33]
Челтәр көчәнеше	220 вольт[34]
Электр аергычы төре	Europlug[d][34]
Алыштырган	Португал Гвинеясе[d]
Кулланылган тел	Balanta-Kentohe[d], португал теле, Гвинея-Бисау португал креол теле[d], пулаар теле[d], Pular[d], Jola-Felupe[d], Biafada[d], бадьяра теле[d], Bijago[d], Kasanga[d], Kobiana[d], Mandjak[d], Mankanya[d], Sua[d], Nalu[d], Papel[d], мандинка теле, Bainouk-Gunyuño[d] һәм Bayot[d]
Мәйдан	36 125 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	gov.gw​(порт.)
Һәштәге	GuineaBissau
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.gw
Тематик география	Гвинея-Бисау географиясе[d]
Феноменның икътисады	Гвинея-Бисау икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Гвинея-Бисау халкы[d]
Джини коэффициенты	34,8[35]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	15 процент
Тулаем туулар коэффициенты	4,835[36]
Шәһәр халкы	862 607[25], 890 915[25], 919 432[25] һәм 948 368[25]
Авыл халкы	1 107 850[25], 1 124 913[25], 1 141 289[25] һәм 1 157 198[25]
Демократия индексы	2,63[37]
Туым күрсәткече	32,093[25], 31,605[25], 31,087[25] һәм 30,611[25]
Үлем күрсәткече	8,206[25], 8,574[25], 8,716[25] һәм 8,597[25]
Илнең мобиль коды	632
Илнең телефон коды	+245
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	112[d][38], 119[d][38], 121[d][38] һәм 180[d][38]
Диңгездәге идентификацияләү номеры	630
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Гвинея-Бисауда төшерелгән фильмнар[d]
Гвинея-Бисау Викиҗыентыкта

Мәйданы — 36 120 км². Дәүләт чикләре озынлыгы — 724 км. Сенегал һәм Гвинея илләре белән чиктәш. Яр сызыгы 350 км-ны тәшкил итә.

Дин

Ил башкаласы Бисаудагы(ингл.) мәчет

Бисаудагы чиркәү

Гвинея-Бисау халкының күпчелеген мөселманнар (50 %) ^[39], аннары христианнар (34 %) һәм җирле диннәргә ышанучылар (7,9 %) тәшкил итә.

• Гвинея-Бисауда ислам

Галерея