Иван Тургенев

Иван Сергей улы Тургенев (рус. Ива́н Серге́евич Турге́нев, tat.lat. İvan Turgenev(үле сылтама)) (1818-1883) - мәшһүр Россия язучысы, шагыйре, тәрҗемәчесе. Империя Фәннәр Академиясе әгъза-корресподенты. Дөнья әдәбиятының классикларыннан берсе.

Иван Тургенев
Туган телдә исем	Иван Сергей улы Тургенев
Туган	9 ноябрь 1818(1818-11-09) Орёл, Россия Империясе
Үлгән	3 сентябрь 1883(1883-09-03) (64 яшь) Буживаль, Франция
Үлем сәбәбе	spinal cord neoplasm[d]
Күмү урыны	Литераторские-мостки[d]
Яшәгән урын	Линев йорты[d][1] Берлин[1] И.С.Тургенев музее[d] И.С.Тургенев музее[d][2] И.С.Тургенев музее[d][1] Франция[1] Санкт-Петербург[1] И.С.Тургенев музее[d] Тургенево[d][1]
Ватандашлыгы	Россия Империясе
Әлма-матер	Берлин университеты[d], Питырбур дәүләт университетының фәлсәфә факультеты[d], Мәскәү император университеты һәм HU Berlin
Һөнәре	язучы, шагыйрь, тәрҗемәче
Эш бирүче	Санкт-Петербург фәннәр академиясе[d]
Ата-ана	Сергей Николаевич Тургенев[d] (әти) Варвара Петровна Тургенева[d] (әни)
Кардәшләр	Варвара Николаевна Житова[d] һәм Николай Сергеевич Тургенев[d]
Иван Тургенев Викиҗыентыкта

Россия язучылары: Л. Н. Толстой, Д. В. Григорович, И. А. Гончаров, И. С. Тургенев, А. В. Дружинин, А. Н. Островский , 1856

Рус тарихчысы Николай Баскаков "Рус фамилиясе чыгышы турында" китабы буенча һәм «Бәрхет китабы» буенча Тургенев фамилиясе борыңгы татар Түрген нәселеннән чыккан.

Иҗат

Тургенев күп еллар дәвамында чит илләрдә гомер кичерә, анда үзенең иң мәшһүр әсәрләрен яза. Тургенев яшь чакта Пушкин белән таныш булган, чит илләрдә Һерцен, Белинский һәм мәшһүр Франция язучылары А.Доде, Г.Флобер, Э.Золя белән аралашкан.

Төп әсәрләре

• «Рудин»
• «Дворянское гнездо»
• «Накануне»
• «Отцы и дети»
• «Дым»
• «Новь»
• "Муму"
• «Записки охотника»
• «Ася»
• «Первая любовь»
• «Вешние воды»
• «Месяц в деревне»
• «Провинциалка»

Карашлары

Тургенев көнбатышчы (западник) булып саналган. Фёдор Достоевский славянофил (славяннарны сөюче) булып Тургеневны бик яратмаган, хәтта "Бесы" әсәрендә Тургеневны кычкыручан, сәләтсез язучы булып тасвирлаган.

Алмания канцлеры Хлодвиг Гогенлоэ (1894—1900) Тургеневны "Россия иң акыллы кешесе булып Россия өчен иң яхшы премьер-министры нәмзаты булыр иде" дип санаган.

Хәтирә

Тургенев Париж янында 1883 елда үлгән, аның васыяте буенча Санкт-Петербургның Волков зиратында күмелгән.

Дөньяда күп Тургенев исемендәге урамнар, мәктәпләр, театрлар, музейлар, китапханәләр бар. Мәскәү метрополитенында "Тургенев" мәүкифе (станция Тургеневская) бар.

Казан шәһәрендә Тургенев урамы Киров районында урнаша.