Илья Маршак

Илья Яковлевич Маршак, М. Ильин әдәби тәхәллүсе астында бастырылган (1895 елның 29 декабре, Бахмут, Екатеринослав губернасы, Россия империясе —1953 елның 15 ноябре, Мәскәү, ССРБ) — рус совет язучысы, инженер-химик.

Илья Маршак
Туган	29 декабрь 1895 (10 гыйнвар 1896) Бахмут, Екатеринослав губернасы, Россия империясе
Үлгән	15 ноябрь 1953(1953-11-15) (57 яшь) Мәскәү, СССР
Күмү урыны	Новодевичье зираты[d]
Ватандашлыгы	Россия империясе  СССР
Әлма-матер	Санкт-Петербург университетының физика-метематика факультеты[d] һәм Санкт-Петербург дәүләт технология институты[d]
Һөнәре	балалар язучысы, фәнни язучы, инженер, химик, язучы, публицист
Кардәшләр	Самуил Яковлевич Маршак[d] һәм Елена Ильина[d]

Тормыш юлы

1895 елның 29 декабрендә Екатеринослав губернасының Бахмут шәһәрендә (хәзер Донецк өлкәсе, Украина) туган^[1]. 1915 елда Петербург университетының физика-математика факультетына укырга керә. 1920 елда Краснодар политехника институтының химия факультетына укырга керә, 1922 елда Ленинград технология институтына күчә, ә 1925 елда аны тәмамлый. Нева стеарин заводында лаборатория мөдире булып эшли. 1929 елда кискенләшкән туберкулёз аркасында аннан китәргә мәҗбүр булган.

1924 елдан «Воробей» журналында (соңрак «Новый Робинзон») «Химик бит» һәм «"Яңа Робинзон лабораториясе»н алып бара. 1927 елда «Өстәлдә кояш» дигән китап бастыра. Балалар өчен «Йөз мең ни өчен» (1929) дигән гади әйберләр турында хикәяләр яза. «Чиж» журналында басыла. «Бөек план турында хикәя» (1930) һәм аның дәвамында — «Таулар һәм кешеләр» (1932) академиклар Н. И.Вавилов һәм Т. Д. Лысенко эшләре, ССРБ җитәкчеләре И. В. Сталинның һәм В. И. Ленинның әһәмияте турында яза. Бу теманы үстереп «Бүген һәм кичә», «Табигатьне яулап алу» китапларын языа. Шулай ук мәдәният тарихы («Әйберләр турында хикәяләр», «Кеше ничек алпамша була» — Е. Сегал белән берлектә) һәм фән тарихы турында язган. Язучының күп кенә китапларын рәссам Н. Ф. Лапшин бизәгән.

Бөек Ватан сугышы вакытында Совинформбюро өчен берничә мәкалә язган.

1948—1950 елларда «Огонёк»ның редколлегиясендә эшли.

1953 елның 15 ноябрендә вафат була. Мәскәүдә Новодевичье зиратында җирләнгән.

Бүләкләр

• Кызыл Байрак Хезмәт ордены (31.01.1939);
• «1941—1945 еллардагы Бөек Ватан сугышында фидакарь хезмәт өчен» медале (1946).

Гаилә

• Абыйсы — Самуил Яковлевич Маршак, шагыйрь һәм тәрҗемәче.
• Сеңеле — Лия Яковлевна Прайс (тәхәллүсе Елена Ильина), язучы.
• Хатыны — Елена Александровна Сегал, язучы һәм сценарий язучы.
  • Улы — Борис Маршак, археолог; кызлары — Евгения Маршак (1927—1996), редактор, һәм Марина Маршак (1941—1992), молекуляр генетик.
• Сеңлесе — Юрий Альфредович Менакер (тәхәллүсе Георгий Юрмин), балалар язучысысы.

Китаплары

• Солнце на столе, 1927; Л.-М., «Молодая гвардия», изд. 5-е, 1933. — 20 000 экз.
• Карманный товарищ, 1927; Государственное издательство, Москва.
• Черным по белому, 1928 (Книга знакомит с историей развития письменности); изд. 4-е — 1933.
• Сто тысяч почему, 1929.
• Как автомобиль учился ходить, 1930.

Әдәбият

• Ляпунов Б. М. Ильин: Критико-биографический очерк. — М.: Детгиз, 1955.
• Ивич А. Творчество М. Ильина. — М., 1956.
• Соловьева Н. Н. Ильин М. // Краткая литературная энциклопедия. Т. 3. — М.: Советская энциклопедия, 1966. — Стб. 100—101.