Казанлык

Казанлык (рус. котловина, ингл. structural basin) – конус формасындагы түбәнлек, рельефның төп формаларыннан берсе, аның батынкы яисә тискәре формасы. Җир өслегендәге бар яктан да йомык, бер яки капма-каршы ике ягыннан ачык булган (елга аккан) түбәнлек.

Казанлык
Казанлык Викиҗыентыкта

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Казанлык (мәгънәләр) битенә күчегез.

Львов өлкәсе Жолква районындагы казанлык. Көнбатыш Буг елгасы

Болгариядә Балкан таулары тау арасы казанлыгы

Канада казанлыгы

Казанлыкның характерлы ноктасы — төбе һәм ян-як битләүләре, шулай ук характерлы сызыгы – кискен бөгелеш сызыгы (яр кашагасы) бар. Кискен бөгелеш сызыгы – ул ян-як битләүләрнең әйләнә-тирә мохиткә кушылуы сызыгы.

Классификация

Ясалышы буенча җир өсте казанлыклары

• тектоник хәрәкәт белән ясалганнарга (җир кабыгы бөгелеше),
• бозлык эшчәнлеге нәтиҗәсендә ясалганнарга (морена калкулыклары арасындагы түбәнлек),
• вулкан эшчәнлеге нәтиҗәсендә ясалганнарга (кальдера, кратер),
• эрозия (уйсулык башлангычы, ерымның башлангыч стадиясе, эрегән бозлык юллары),
• карст күренешләре,
• мәңге туңлыкның эрүе,
• эол процесслары (җил эшчәнлеге белән бәйле рельеф формалары ясалу),
• иңелеш (суффозия; төрле сәбәпләрдән грунтның иңүе, утыруы) нәтиҗәсендә ясалганнарга,
• катнаш төрдәге казанлыкларга бүленә.

Кайвакытта казанлык сүзе депрессия (диңгез өсте тигезлегеннән түбән яткан коры яки су белән тулган иңкүлек) сүзенә синоним буларак кулланыла.

Океан төбендә дә казанлыклар күзәтелә:

• кырый диңгез казанлыклары,
• океан төбе казанлыклары