Мәчетле районы татар авыллары

Мәчетле районы (баш. Мәсетле районы, рус. Мечетлинский район) — Башкортстанга керүче муниципаль район. Урал тавының аргы ягында урнашкан. Административ үзәге — Олы Ыктамак авылы Уфадан 280 км еракта урнашкан.

Мәчетле районы

Районда барлыгы 49 авыл бар, шуларның 11 татар авылы. Кайбер шул татар авыллары халкы тулысынча яки өлешчә башкортлар дип яздырылган.^[1] Татарлар татар теленең урта диалектына караган златоуст сөйләшендә (икенче атмасы — кыйгы сөйәше) сөйләшә. Бу авыллар элеккеге Уфа губернасы Златоуст өязенә караган.^[2]

XVII гасырда ук биредә татарлар яшәгән торак пунктлар булган. Төбәкнең күпчелек авыллары пермь татарларын күчерү, шулай ук бирегә мишәрләр — байкыбаш сөйләше вәкилләре һәм Башкортстанның көньяк һәм көньяк-көнбатыш төбәкләреннән казан татарлары күченү нәтиҗәсендә барлыкка килә.^[3]

Иң зур татар авыллары: Олы Ака (1999 елда − 1377 кеше) һәм Яңа Мөслим (1255)^[4].

Алардан тыш татар авыллары Юлай, Коргат, Урта Ака, Тунгилде, Абдулла, Әләгәз, Кече Кызылбай, Олы Кызылбай һәм Әҗекәй бар.

Юлай, Коргат һәм Абдулла авылларын көнгер татарлары нигезли. Калган авылларда күпчелектә мишәрләр яши, тик көнгер һәм казан татарлары да күченеп утыргач, алар йогынтысында телләре урта диалектка якын тора.

Юкка чыккан татар авыллары юк.^[5]