Сойот-цаатан теле

Сойо́т-цаата́н теле (яки сойо́т теле) — тыва теленә, тофа теленә һәм көк-мончак теленә якын төрки тел. Ике диалектка бүленә: Бурятиянең Окин районында сойот (сойыт) теле (Россия, Сойотларның юкка чыккан диярлек теле) һәм Монголиянең Дархан казанлыгында дуһа (туъha) теле. Башка караш буенча Монголиядә ике диалект — цаатан теле һәм сойот теленең уйгур-урянхай диалекты. 2001 елда сойот диалекты өчен кириллица нигезендә язма эшләнгән булган. Әлифба һәм уку әсбаплары нәшер ителгән булган, укытучылар әзерлеге алып барыла, Бурятиянең сойот мәктәпләрендә тел укытуы кертелә.^[1].
(2003 ел сойот-бурят-рус сүзлеге буенча) сойот әлифбасы:

А а	Б б	В в	Г г	Ғ ғ	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	I i	Й й	К к	Қ қ	Һ һ
Л л	М м	Н н	Ң ң	О о	Ө ө	П п	Р р
С с	Т т	У у	Ү ү	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч
Ҷ ҷ	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ә ә
Ю ю	Я я

Сузыкларның озынлыгы хәрефне икеләтү белән, фарингализация — хәрефтән соң калын билгене (ъ) кую белән билгеләнә.^[2].

Шулай ук карарга мөмкин

• Сойот теле (урал гаиләсе)
• Дуһа теле (Цаатан теле)