Хәлил Паша (рәссам)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Хәлил Паша (төр. Halil Paşa) (1857 ел, Истанбул – 1939, Истанбул) – мәшһүр төрек рәссамы, Гаскәр рәссамнары буынының таныклы вәкиле. Портретлар, Истанбул, Каһирә пейзажлары һ.б. сурәтләре белән танылган.
Remove ads
Тәрҗемәи хәле
1857 елда Истанбулның Бәйләрбәи вилаятендә дөньяга килә, гаиләсе чыгышы белән Родос җирләреннән була[1]. Бабасы Сәлим Паша, таныклы гаскәри, Әнкарада Мәктәб-и Хәрби уку йортына нигез салучыларның берсе[1].
Хәлил Паша Мөхәндисханә-и Берри-и Хөмәен (төр. Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûnu) уку йортын (бүгенге Истамбул техник университетын) тәмамлый һәм сарай тарафларына эшкә билгеләнә, хәрби уку йортларында рәсем дәресләрен алып бара. Гозер-үтенечләре белән атасын аны Париж шәһәренә укырга җибәрергә күндерә[2]. 1889 елда бер сурәте өчен Париж халыкара күргәзмәсендәмедаль белән бүләкләнә.
Төркиягә кайту белән янәдән хәрби уку йортларында рәсем дәресләрен бирә башлый. 1906 елда Мәктәб-и Хәрби сафларына укытырга чакырыла һәм "Паша" дәрәҗәсенә лаек була[3]. Төркиядә икенче конституция дәвере башлану белән рәссамның дәрәҗәсе төшерелә, ул полковник буларак отставкага чыга һәм бар дәрте белән иҗатка бирелә.[3] Рәссам шәкертләре арасында Мөфидә Кадри, тарихка беренче хатын-кыз рәссам буларак кергән шәхес.
Соңрак Сәнәгый-и Нәфисә Мәктәб-и Алиси (төр. Sanayi-i Nefise Mekteb-i Alisi) уку йортында (бүгенге Мимар Сисан гүзәл сәнгатьләр университетында) укыта, 1917-1918 елларда аның белән җитәкчелек итә. 1914 елда Төркиядә Бәйсезлек өчен сугыш башлануы белән Мисырга Габбас Хәлим Паша тарафыннан чакырыла. Хәлил Паша "Мисыр сарайларына сурәтләре белән ямь кертүче" буларак таныла.[2]
1939 елның 20 августында Истанбулның Бәйләрбәи вилаятендә дөнья куя.[1][3]
Remove ads
Гаиләсе
Хәлил Пашаның өч улы булган. Өлкән улы Сәлим элекке Мисырның Шивекарь патшабикәсен хатынлыкка алган һәм Франциядә сәүдә белән шөгыльләнгән; уртанчы улы Хәлим Бәй яшьли вафат булган; кече улы Гали Хәлил Бәй, Парижда рәсем сәнгате буенча белем алган һәм укытучы буларак хезмәт иткән.[2]
Иҗаты
Хәлил Паша иҗаты белгечләр тарафыннан ике дәвергә бүленә. Беренчесе реалистик һәм классик стиль юнәлешендә иҗат ителгән хезмәтләрдән, икенчече импрессионистик юнәлештә башкарылган хезмәтләрдән гыйбарәт.[3] "Мадам Х" сурәте белән рәссам Париж күргәзмәләренең берсендә бакыр медаль яулый[3].
Төрек кыл каләм сәнгатендә беренче булып яктылык төшү кануннарын өйрәнә һәм үзенең даһи сурәтләрен иҗат итә.[3]
Галерея
Хәлил Пашаның Истанбулда Сакып Сабанҗы музеенда сакланган кайбер әсәрләре түбәндә китерелә:
"Мөәззин әйтүе"
Чыганаклар
- Halil Paşa, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü web sitesi Kim Kimdir. әлеге чыганактан 7 October 2013 архивланды.
- Halil Paşa’nın En Pahalı 20 Resmi, Lebriz.com
- Taha Toros, Halil Paşa, Antik Dekor Dergisi ,Sayı 45. әлеге чыганактан 14 February 2014 архивланды.
Искәрмәләр
Шулай да карагыз
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads