Каһирә

Каһирә (tat.lat. Qahirä, гарәп. القاهرة‎, әл-Каһирә — «җиңелмәс») — Мисырның башкаласы һәм Африкадагы иң зур шәһәр.

Каһирә
гарәп. القاهرة‎
Байрак
Нигезләнү датасы	6 июль 969
Рәсми исем	القاهرة
Демоним	Cairene, Kairano, Cairote[1], قاهري, قاهريَّة, قاهريُّون һәм قاهريَّات
Рәсми тел	гарәп теле
Дөнья кисәге	Африка
Дәүләт	Мисыр[2]
Нәрсәнең башкаласы	Мисыр
Административ-территориаль берәмлек	Каир[d]
Сәгать поясы	UTC+02:00 һәм UTC+03:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Нил
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Нижний Египет[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Q134111324?
Әгъзалык	Креатив шәһәрләр челтәре[d][3] һәм Бөтендөнья мирас шәһәрләре оешмасы[d][4]
Халык саны	9 606 916 (1 июль 2018)[5]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	23 метр
Кардәш шәһәр	Франкфурт[6][7], Амман, Бәйрут, Истанбул, Нью-Йорк, Хьюстон, Оттава, Пекин, Сиань[d], Сеул, Штутгарт, Барселона, Минск, Мәскәү, Сараево, Исфәһан, Гренобль, Җиддә[d], Буэнос-Айрес, Мехико, Хартум, Әлҗәзаир (шәһәр), Димәшкъ, Касабланка[d], Лагос, Париж, Тбилиси[8][9], Багдад, Рабат[d], Сетиф[d] һәм Хелуан[d]
Мәйдан	528 км²
Почта индексы	11511–11668
Рәсми веб-сайт	cairo.gov.eg
Һәштәге	Cairo
Феноменның икътисады	economy of Cairo[d]
Беренче язма телгә алу	969
Җирле телефон коды	02
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	[d]
Каһирә Викиҗыентыкта

Тарих

Каһирә урнашкан җирдә кешеләр бик борынгыдан бирле яшиләр. Каһирәнең нигезләнүенә кадәр аның чикләрендә һәм якыннырында күпсанлы торак пунктлар урнаша. Борынгы Мисыр заманында ерак түгел Мемфис шәһәре, Рум империясе тарафыннан яулап алынгач, ул әһәмиятен югалта төшә, һәм бу җирләрдә римлылар Вавилон кальгасын күтәрәләр.

Гарәп яулап алуларыннан соң гарәпләр 642 елда хәзерге шәһәрдән төньяктарак Фустат шәһәренә нигез салалар. Аның хәрабәләрен бүгенге көндә дә Каһирәдә күреп була.

• 969 ел — Фатыймиләр тарафыннан Мисырның яулап алынуы. Каһирәгә нигез салына.
• 972 ел — әл-Әзһәр университетының төзелүе.
• 996 — 1021 — Фатыйми хәлифәсе әл-Хәкимнең идарәсе. Шәһәрдә зур төзелешлшр алып барыла.
• 1176 ел — Сәлахетдин Каһирә ныгытмасын төзи.
• 1250 ел — Мәмлүкләрнең Мисырны яулап алуы һәм Каһирәне үз башкалалары буларак игълан итүләре.
• 1302 ел — Каһирәдә җир тетрәү.
• 1517 — 1914 — Мисыр Госманлы дәүләте эчендә. Аның белән төрек пашалары идарә итә.

Кардәш шәһәрләр

Ахисар, Төркия Александрия (гарәп. الإسكندرية‎), Мисыр Алжир (гарәп. مدينة الجزائر‎), Җәзаир Амман (гарәп. عمان‎), Иордания Амстердам (нид. Amsterdam), Нидерландлар Афиннар (грек. Αθήνα), Греция Багдад (гарәп. بغداد‎), Ирак Бәйрут (гарәп. بيروت‎), Лөбнан Буйныс-Айрыс (ингл. Buenos Aires), Аргентина Вашингтон (ингл. Washington), АКШ Димәшк (гарәп. دمشق‎), Сүрия Җиддә (гарәп. جدة‎), Согуд Гарәбстаны Исфәһан (фар. اصفهان), Иран Лима (ингл. Lima), Перу Лиссабон (порт. Lisboa), Португалия Лондон (ингл. London), Великобритания

Мадрид (исп. Madrid), Испания Мәскәү, Россия Нью-Йорк (ингл. New York City), АКШ Париж (фр. Paris), Франция (1992 ел) Пекин (кыт. 北京), Кытай (28 октябрь 1990 ел) Праһа (чех. Praha), Чехия Рабат (гарәп. الرباط‎), Марокко Рум (итал. Roma), Италия Сан-Паулу (порт. São Paulo), Бразилия Сеул (кор. 서울), Көньяк Корея (1997 ел) Истанбул (төр. İstanbul), Төркия Ташкәнт (үзб. Toshkent), Үзбәкстан Токио (яп. 東京), Япония Торонто (ингл. Toronto), Канада Тунис (гарәп. تونس‎), Тунис Хартум (гарәп. الخرطوم‎), Судан Штутгарт (алман. Stuttgart), Алмания (1979 ел)