22-нче армия (ССРБ)

22-нче армия (22 А) – Бөек Ватан сугышы вакытында ССРБ Кораллы көчләре эчендәге оператив хәрби берләшмә (бөтен гаскәр армиясе). Хәрәкәттәге армия

22-нче армия 22 А
Оештырылу елы	июнь 1941 ел — 1945 ел
Ил	ССРБ
Сугышлар	Икенче бөтендөнья сугышы Бөек Ватан сугышы
Катнашу	Смоленск бәрелеше (1941) Мәскәү бәрелеше (1941—1942) Ржев бәрелеше (1942–1943)
Танылган командирлар	генерал-лейтенант Ершаков Ф.А. (июнь — август 1941 ел); генерал-майор, марттан 1943 ел. — генерал-лейтенант Юшкевич В.А. (август — октябрь 1941 гел; апрель — декабрь 1942 ел һәм март 1943 ел — апрель 1944 ел); генерал-майор Вострухов В.И. (октябрь 1941 ел — апрель 1942 ел)...

Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен 22-нче армия битенә күчегез.

Тарих

Беренче оештыру

Армия 1941 елның июнендә Урал хәрби округы (УрХО) дивизиялар нигезендә ике укчы корпус составында (51-нче һәм 62-нче; бөтенесе алты укчы дивизияләр. 1941 елның 13 июнендә барлык УрХО дивизияләре Көнбатыш аерым хәрби округка күченешкә директиваны алдылар.

1941 елның июлендә армия эчендәге 51-нче һәм 62-нче укчы корпуслары, артиллерия һәм башка оештырылмалар белән Вязьма районында саклану чиген әзерләгән, Неликвидова, Белый, Дорогобуҗ буйлап, аеруча Смоленск, Вязьма якларын көчәйткән.

Белосток-Минск сугышы

9 июльдә 3-нче танк төркеме Көнбатыш Двина һәм Днепр елгалары чигәне якын килде Полоцктан Жлобинга хәтле фронтында, Көнбатыш фронтның 20-нче һәм 22-нче армиялар ялганышы саклануын ертып, Витебскны басып алды һәм Көнбатыш Двина елгаласының төньяк ярында Десна янында плацдармны алды.

Смоленск бәрелеше

11 июльне 3-нче танк төркеме Көнбатыш фронтның 22-нче һәм 20-нче армиялар ялганышын саклаун ертып һәм Витебск шәһәрен басып алды. 2-нче танк төркеме Могилевтан төньяграк һәм көньяграк Днепр аша чыкты.

12 июльне Көнбатыш фронтның 22-нче, 19-нче һәм 20-нче армиялар һөжүмгә күчтәләр Витебскны азат итәргә дип бурыч белән. 3-нче танк төркеме

15 июльдә Резерв Армияларының Фронтына кушылган. 21 июльдән 29 июлене бирле Көнбатыш фронты гаскәрләрә белән бергә Белый, Дорогобуҗ, Ельняны дошманнардан саклаган.

Дошманга икә контрудар китердә:

1. Ул уз уң флангысы белән 30нче армия ярдәмендә Смоленскны төньяктан әйләндәреп җыенган алман-фашистлар гаскәрлерене китереп бәреп аларның алга баруын туктатты.
2. Өлешчә көче белән ул уз сул флангысы белән Ельня районыннан Дорогобуҗга һөҗум итуче дошманнарга китереп бәрдә.

30 июльдә 22нче армия Резерв фронтка тапшырылды. Оңа кушылып август - сентябрь айларында 1941нче елның Ельня операциясендә катнашты. Ельня районында дошманга җиңелу китердә һәм Ельня чыгынтын бетерде. Соңыннан 24нче армия Ельня шәһәреннән көнбатышрак һәм көньяк-көнбатышрак саклау фронтын тотты.

Мәскәү өчен сугыш

Октябрьның беренче яртысында армияның гаскәрләре Алман купле көчләре фланг сугу өстеннен тарафыннан боҗрага чолгап алындылар.

Гаскәр башлыклары составы

Гаскәр башлыклары

• Филипп Ершаков (июнь — август 1941), генерал-лейтенант;
• В. А. Юшкевич (август — 19 октября 1941, апрель — декабрь 1942 и март 1943 — апрель 1944), ген.-майор, с марта 1943 ген.-лейтенант;
• В. И. Вострухов (20 октября 1941 — март 1942), генерал-майор;
• Д. М. Селезнёв (декабрь 1942 — март 1943), генерал-майор;
• Г. П. Коротков (апрель 1944 — май 1945), генерал-лейтенант.
• Сергей Юдин (2007—до расформирования в 2009), генерал-майор.

Икенче оештыру

Хәрәкәттәге армиядә

Икенче тапкыр 1941 елның 8 декабрендә оештырылган.

Өченче оештыру

Хәрәкәттәге армиядә

Өченче тапкыр 1942 елның 20 маендә оештырылган.

Дуртенче оештыру

Хәрәкәттәге армияда

Әдәбият

• «24нче армия». Сугыш энциклопедия сүзлек. — М.,Военное издательство, 1983
• «4нче гвардия армиясы». Сугыш энциклопедия сүзлек. — М.,Военное издательство, 1983
• Воронцов Т. Ф., Бирюков Н. И., Смекалов А. Ф., Шинкарев И. И., От Волжских Степей до Австрийских Альп. — М.: Воениздат, 1971.
• Гусев Д. Н., Шепилов Д. Т. Семенов В.Н, Смирнов В. Ф., Тереножкин А. И. От Сталинграда до Вены: Боевой путь Н-ской Гвардейской Армии. — : Действующая армия, 1945
• Бирюков, Н. И. Трудная наука побеждать. — Москва, Воениздат, 1968 ел.