![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Spice_Islands_%2528Zanzibar_highlighted%2529.svg/langtum-640px-Spice_Islands_%2528Zanzibar_highlighted%2529.svg.png&w=640&q=50)
Nkhondo ya Zanzibar
nkhondo ya kuukira / From Wikipedia, the free encyclopedia
Nkhondo ya Zanzibar panji kuti Revolution ya Zanzibar (ChiArabic: ثورة زنجبار, romanized: Thawrat Zanjibār) ni nkhondo iyo yikachitika mu Janyuwale 1964 ndipo yikapangiska kuti Sultan wa Zanzibar na boma lake la ma Arab ŵathereskeke na ŵanthu ŵanandi ŵa ku Africa.
Nkhondo ya Zanzibar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Part of the Cold War | |||||||
![]() Unguja na Pemba, virwa vikuru viŵiri vya Zanzibar | |||||||
| |||||||
Belligerents | |||||||
|
![]() | ||||||
Commanders and leaders | |||||||
![]() |
![]() ![]() | ||||||
Strength | |||||||
600–800 men[1][2] | Zanzibar Police Force | ||||||
Casualties and losses | |||||||
Nkhondo ya Zanzibar | |||||||
At least 80 killed and 200 injured during revolution (the majority were Arabs)[3] | |||||||
Zanzibar yikaŵa charu cha ŵanthu ŵakupambanapambana. Mu 1963, charu ichi chikamba kujiyimira paŵekha ndipo chikaŵa na wanangwa wa kuvikilira charu chake na vyaru vinyake. Mu maungano gha pa caru cose agho ghakacitika pambere vinthu ivi vindasinthe, ŵanthu ŵa mitundu yinyake ŵakasungilira mazaza agho ŵakapokera ku Zanzibar.
Pakukwenyelera cifukwa ca kuleka kwimikika makora mu Nyumba ya Malamulo, nangauli ŵakatora mavoti 54 peresenti pa mavoti gha mu Julayi 1963, African Afro-Shirazi Party (ASP) mulenjilenji pa Janyuwale 12, 1964, yakulongozgeka na John Okello, mulongozgi wa ŵawukirano wa munthavi wa Pemba (ASP), yikawunganya ŵanalume pafupifupi 600-800 pa cirwa cikuru ca Unguja (Zanzibar Island). Ŵakati ŵathereska ŵapolisi na kutora vilwero vyawo, ŵakaluta ku tawuni ya Zanzibar, uko ŵakathereska Sultan na boma lake. Ŵakamba kwiba katundu na malonda gha Ŵaarabu na ŵa ku South Asia ndipo pamasinda ŵakagwiranga nkhaza panji kukoma ŵanthu ŵa ku Arabia na India pa cirwa ici. Ŵanthu ŵakususkana pa unandi wa awo ŵakafwa, kweni ŵanyake ŵakuti ŵakafwa pakati pa ŵanthu mahandiredi ghanandi na 20,000. Mulongozgi wa ASP Abeid Karume ndiyo wakaŵa pulezidenti muphya wa caru ici.
Boma liphya ili likaŵa na maghanoghano gha Chikomyunizimu. Pakuti Zanzibar wakaŵa pasi pa Britain, boma la Britain likanozga vyakuti liŵawovwire. Ndipouli, boma la Chikomyunizimu likamara yayi kuwusa, ndipo cifukwa cakuti ŵanthu ŵa ku Britain na America ŵakafumiskika makora, vyose ivi vikacitika yayi. Boma la East Germany na Soviet Union, pamoza na China, likamanya kuti charu ichi ntchiwemi.
Karume wakawoneseska kuti charu cha Zanzibar chikoleranenge na cha Tanganyika na kupanga charu chiphya cha Tanzania. Nkhondo iyi yikamara vyaka 200 vya muwuso wa Ŵaarabu mu Zanzibar, ndipo chaka chilichose ŵanthu ŵakukumbukira nyifwa ya munthu uyu.