Wupu wa Rhodesia na Nyasaland
From Wikipedia, the free encyclopedia
Wupu wa Rhodesia na Nyasaland, iyo yikumanyikwaso kuti Central African Federation panji CAF, yikaŵa boma ilo likaŵa na vigaŵa vitatu vya kumwera kwa Africa: Southern Rhodesia, ilo likaŵa la Britain, na Northern Rhodesia na Nyasaland. Boma ili likaŵapo pakati pa 1953 na 1963.
Wupu wa Rhodesia na Nyasaland |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Chiluso: Magni Esse Mereamur "Let Us Achieve Greatness" |
||||||
Nyimbo: "God Save the Queen" | ||||||
Pasono |
|
|||||
Msumba Waboma kweneso Msumba Usani | Salisbury | |||||
Viyowoyelo | English, Shona, Ndebele, Bemba, Chewa | |||||
Mitundu ya Ŵanthu | {{{ethnic_groups}}} | |||||
Mtundu wa Boma | Federal monarchy | |||||
Ukulu wa Malo | ||||||
- | Malo | 1,261,674 km2 487,135 sq mi |
||||
Ndalama | CAF pound | |||||
Mtundu Wanyengo | CAT (UTC+2) |
Wupu uwu ukapangika pa 1 Ogasiti 1953,[1][2]na kazembe uyo ni mwimiliri wa fumukazi. Malo ghatatu agha ghakaŵa ghambura kukhwaskika, nangauli malango ghanyake ghakaŵa ghakuyana waka na gha ufumu wa Britain.[3] Chinthu chinyake icho chikaŵa chiphya ni African Affairs Board, iyo yikakhazikiskika kuti yovwire ŵanthu ŵa mu Africa ndipo yikaŵa na mazaza ghakwendeskera fundo izo zikapelekeka. Apo caru cose cikafumako ku vyaru ivyo vikalamuliranga ŵanthu mu vyaka vya m'ma 1950 na m'ma 1960, caru ca United Kingdom cikakhwaskika na wupu wa United Nations na Organization of African Unity (OAU). Magulu agha ghakakolerana na ivyo ŵanthu ŵa ku Africa ŵakakhumbanga, ndipo ŵakakolerana nawo.
Wupu uwu ukamara pa Disembala 31, 1963. Mu 1964, pakati pajumpha nyengo yichoko waka kufuma apo charu ichi chikamazgikira, Northern Rhodesia na Nyasaland ŵakajiyimira ŵekha. Mu Novembala 1965, charu cha Southern Rhodesia chikapharazga kuti ntchakujiyimira pawekha kufuma ku United Kingdom.