From Wikipedia, the free encyclopedia
Nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho banbɔ yɛ adeyɛ a ankorankoro, akuw ne aban ahorow yɛ de bɔ abɔde mu nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho ban.[1] Ne botae ahorow ne sɛ ɛbɛkora abɔde mu nneɛma ne abɔde mu nneɛma a atwa yɛn ho ahyia a ɛwɔ hɔ dedaw no so na baabi a ɛbɛyɛ yiye no, asiesie nneɛma a asɛe na wɔadan nneɛma a ɛrekɔ so no.[2]
Esiane nhyɛso a ɛwɔ nneɛma a wɔde di dwuma boro so, nnipa dodow a ɛredɔɔso ne mfiridwuma mu nti, nneɛma a atwa yɛn ho ahyia a ɛwɔ abɔde mu no resɛe, ɛtɔ mmere bi a, ma asɛe no, woyɛ no hwee a ɛrenyɛ yie. Wɔahu eyi, na nniso ahorow afi ase de anohyeto ahorow reto dwumadi ahorow a ɛde nneɛma a atwa yɛn ho ahyia sɛe ba no so. Efi 1960 mfe no mu reba no, nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho akuw ama nkurɔfo ahu nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho haw ahorow pii. Wɔn mu pii adwene nhyia wɔ baabia a nnipa dwumadi aka nneɛma a atwa yɛn ho ahyia no ho akosi, enti ɛtɔ mmere bi a wogye ahobammɔ ho akyinnye.
Wɔ aman a wɔyɛ mfiridwuma mu no, nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho apam ahorow a wofi wɔn pɛ mu yɛ no taa ma wonya kwan ma wogye nnwumakuw tom sɛ wɔakɔ akyiri asen mmara a ɛba fam koraa no na wɔnam saayɛ so aboa nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho nneyɛe a eye sen biara a wɔbɛyɛ.[3] Sɛ nhwɛso no, wɔ India no, Nneɛma a Atwa Yɛn Ho Ahyia Nkɔso Ahotoso (Environment Improvement Trust (EIT)) ayɛ adwuma de abɔ nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ne kwae ho ban fi afe 1998. Wɔ aman a afei na wɔrenya nkɔso te sɛ Latin Amerika mu no, wɔtaa de saa apam ahorow yi di dwuma de siesie mmara a wɔhyɛ sɛ wɔmfa nni dwuma kɛse no.[4][5]
Abɔdeɛ a nkwa wom ho nhyehyɛeɛ kwan a wɔfa so di nneɛma ho dwuma ne nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho banbɔ botaeɛ ne sɛ wɔbɛsusu abusuabɔ a ɛyɛ den a ɛda abɔdeɛ a nkwa wom nyinaa ntam wɔ gyinaesie mu sene sɛ wɔbɛdi nsɛm ne nsɛnnennen pɔtee bi ho dwuma kɛkɛ.[6] Sɛnea ɛbɛyɛ yiye no, gyinaesi nhyehyɛe ahorow a ɛwɔ ɔkwan a ɛte saa ase no bɛyɛ ɔkwan a wɔfa so yɛ nhyehyɛe ne gyinaesi a wɔbom yɛ a ɛfa nnipa ahorow pii a wɔde wɔn ho hyɛ mu wɔ aban dwumadibea ahorow a ɛfa ho nyinaa mu, ne nnwuma ananmusifo, nneɛma a atwa yɛn ho ahyia akuw, ne mpɔtam hɔfo nso. Saa kwan yi boa ma wɔsesa nsɛm yie, hu akwan a wɔbɛfa so asiesie ntawntawdi ne ɔmantam no mu nneɛma a wɔkora so a wɔbɛma atu mpɔn. Nyamesom ahorow nso di dwuma titiriw wɔ nneɛma a atwa yɛn ho ahyia a wɔbɛkora so no mu.[7][8]
Asase so nneɛma pii yɛ nea ɛyɛ mmerɛw efisɛ nnipa nkɛntɛnso wɔ aman ahorow so nya so nkɛntɛnso. Esiane eyi nti, aman bɔ mmɔden pii sɛ wɔbɛyɛ apam ahorow a aban ahorow pii de wɔn nsa ahyɛ ase de asiw ɔsɛe ano anaasɛ wɔadi nkɛntɛnso a nnipa dwumadi nya wɔ abɔde mu nneɛma so no ho dwuma.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.