Hoover instituti
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hoover instituti, rasmiy nomi Urush, inqilob va tinchlik boʻyicha Hoover instituti (qisqartirilgan shaklda Hoover), shaxsiy va iqtisodiy erkinlik, erkin tadbirkorlikni targʻib qiluvchi konservativ davlat siyosati hukumat ishlari tahlili markazi va tadqiqot institutidir[1][2][3]. Institut rasmiy ravishda Stenford universitetining bir boʻlimi boʻlsa-da, u mustaqil nazorat kengashiga ega va oʻz daromadlari va xayriyalari asosida moliyalashtiriladi[4][5].
1919-yilda muassasa Stenford bitiruvchisi Herbert Hoover tomonidan AQSh Prezidenti boʻlishidan oldin Buyuk Urush paytida toʻplangan arxivlarini saqlash uchun tashkil etilgan kutubxona sifatida ish boshladi[6]. Stenford universitetining timsoli boʻlgan Hoover minorasi arxivlarni joylashtirish uchun qurilgan boʻlib, oʻsha paytda Hooverda (hozirgi Hoover instituti kutubxonasi va arxivlari) Birinchi jahon urushi, Ikkinchi jahon urushi va boshqa jahon urushlari voqealar bilan bogʻliq materiallar mavjud edi. Toʻplam nomi oʻzgartirildi va 20-asr oʻrtalarida tadqiqot instituti va tahlil markaziga aylantirildi. Uning vazifasi, 1959-yilda Herbert Hoover tomonidan taʼriflanganidek, „urushga qarshi chiqish va bu yozuvlarni oʻrganish va ularni nashr etish orqali insoniyatning tinchlik oʻrnatish va saqlashga boʻlgan saʼy-harakatlarini esga olish va uni qoʻllab-quvvatlashdir.“[7]
Hoover instituti ilgari hukumatda muhim lavozimlarni egallagan shaxslar uchun stipendiya joyi boʻlgan. Mashhur Hoover stipendiyalari va bitiruvchilari orasida Nobel mukofoti laureatlari Henry Kissinger va Gary Becker, iqtisodchilar Milton Freidman va Tomas Sowell, olimlar Niall Ferguson va Richard Epshtein, Vakillar palatasining sobiq spikeri Newt Gingrich bor. 2020-yilda AQSh sobiq davlat kotibi Condoleezza Rice institut direktori boʻldi. U oʻz stipendiatlarini turli fanlar, jumladan, Iqtisodiy siyosat, tarix, taʼlim va huquq boʻyicha ishlash uchun alohida tadqiqot guruhlariga ajratadi[8]. Tadqiqotlar universitet matbuoti — Hoover Institution Press orqali nashr etadi.
2021-yilda Hover Academic Influence tomonidan dunyodagi eng nufuzli tahliliy markazlar roʻyxatida 10-oʻrinni egalladi[9]. Oʻsha yili u „AQShdagi eng yaxshi tahlil markazlari“da 22-oʻrinni va „Eʼtibor qilish kerak boʻlgan eng yaxshi tahlil markazlari“ roʻyxatida 1-oʻrinni egalladi[10].