Kalibr (qanotli raketa)
Texnologiyalar / From Wikipedia, the free encyclopedia
OKB „Kalibr“ (ilgari "Turkuaz" OKB bilan birlashtirilgan) — NATOning SS-N-27 „Sizzler“ kodifikatsiyasiga koʻra, Rossiyaning qanotli raketalari (ingliz tilidan tarjima qilinganda — juda issiq kun manoni bildiradi.[1]). OKB tomonidan ishlab chiqilgan va ishlab chiqarilgan „Novator“ .
OKR „Kalibr“ NATO kodi:SS-N-27 «Sizzler» | |
---|---|
3M-14E raketasi, yer ustidagi nishonlarni yo'q qilish uchun mo'ljallangan suv osti kemalarini qurollantirish uchun raketa | |
Turi | Uzoq masofaga moʼljallangan qanotli raketa |
Xizmat tarixi | |
Qachon ishlab chiqarilgan |
„Novator“ Tajriba konstruktor byurosi[ru], NITI(B) (VU) |
Qurolli kuchlarida |
Rossiya Hindiston Xitoy Jazoir |
Status | qurolli kuchlarda ishlatiyapti |
Ishlab chiqarilish tarixi | |
Islab chiqarilgan | 1983 yil |
Islab chiqaruvchi | „Novator“ Tajriba konstruktor byurosi[ru] |
„Kalibr“ oilasining raketalari ikkita loyiha asosida yaratilgan:1975-yildan 1984-yilgacha boʻlgan vaqt oraligʻida yaratilgan jangovar radiusi 2500 km boʻlgan 3M10 strategik yadroviy qanotli raketa „Novator“ maxsus konstruktorlik byurosida ishlab chiqilgan va „Alfa“ kemaga qarshi raketalar tanlovida (OKB „Turkuaz“).
Dastlab, „Turkuaz“ OKB tanlovida faqat „Yaxont“ tovushdan tez kemaga qarshi raketa ishtirok etdi, ammo uni ishlab chiqish kechiktirildi va raketa qimmatga tushdi. Shu bilan birga, 3M10 loyihasi rejalashtirilgan Oʻrta va uzoq masofali yadroviy kuchlar shartnomasi tufayli muammolarga duch keldi. Va Novator konstruktorlik byurosi oʻz tashabbusi bilan 1986 yilda „KS-122“ raketasining dengiz yadrosiz versiyasi tanlovga taklif qilindi, ammo u subsonik hujum tezligi tufayli tanlov komissiyasiga mos kelmadi. . Ish davom etdi va 1990 yilda dushman mudofaa tizimlarini yorib oʻtish uchun tovushdan tez kuchaytirgichi bilan tugallangan versiya paydo boʻldi. Biroq, SSSR parchalanishining boshlanishi ushbu mahsulotni joriy etishni toʻxtatdi.
Shuningdek, parallel ravishda katta hajmli va eskirgan „Vodopad“ va "Rastrub-B " komplekslarini almashtirish uchun „KS-122“ asosida suv osti kemalariga qarshi kompleksni ishlab chiqish amalga oshirildi. Ushbu yoʻnalishdagi raketaning birinchi versiyasi 1997 yilda taqdim etildi.
„Kalibr“ oilasi raketalari birinchi marta „MAKS-93“ da keng ommaga taqdim etildi.
2019-yildan boshlab Rossiya dengiz floti „Kalibr“ raketa tizimi bilan qurollangan. Ochiq manbalardan olingan maʼlumotlarga koʻra, subsonik tezlikda uchadigan ushbu kompleksdan 3M14 qanotli raketaning maksimal otish masofasi taxminan 2000 km ga etadi. Yer usti kemalari uchun „Kalibr“-NK kompleksining varianti, suv osti kemalari uchun „Kalibr“-PL ishlab chiqilgan. „Kalibr“, xususan, 22350-loyihadagi Rossiya fregatlari, 21631-loyihadagi „Buyan-M“ korvetlari, 885-loyihadagi „Ash“ koʻp maqsadli yadro suv osti kemalari, 877 va 636.3 -loyihalarning yadrosiz suv osti kemalari va boshqa kemalar bilan qurollangan. .
2018-yilning 8-yanvarida OAVda „Kalibr“-M" raketasining o‘zgartirilgan versiyasini yaratish bo‘yicha ishlar boshlangani haqida xabarlar paydo bo‘ldi. Manbaga ko‘ra, "Dengiz kuchlari uchun maksimal otish masofasi 4500 km dan ortiq bo‘lgan eng so‘ngi yuqori aniqlikdagi kemaga asoslangan Kalibr-M qanotli raketasi ishlab chiqilmoqda. Raketani yaratish tadqiqot va ishlanmalar bosqichida va Mudofaa vazirligi tomonidan moliyalashtiriladi . Raketa — 533 mm kalibrda boʻlishi shart emas.
Manbaning qo‘shimcha qilishicha, yangi raketa xizmat ko‘rsatish bo‘yicha kalibrlardan ham kattaroq otish masofasi, ham o‘lchamlari bilan farq qiladi. "Raketa sezilarli darajada katta boʻladi, uning jangovar kallagi ogʻirligi 1 tonnaga yaqinlashadi", dedi u. Agentlik suhbatdoshining so‘zlariga ko‘ra, yangi raketa bilan fregatlardan boshlab yirik yer usti kemalarini, shuningdek, atom suv osti kemalarini jihozlash rejalashtirilgan. „Kalibr“-M quruqlikdagi nishonlarni yoʻq qilish uchun moʻljallangan oddiy va yadroviy kallaklarni olib yurishga qodir boʻladi"[2].
2019-yil 5-fevral kuni Rossiya mudofaa vaziri Sergey Shoygu AQShning INF shartnomasidagi ishtirokini toʻxtatib qoʻygani munosabati bilan 2019-2020 yillar davomida"Kalibr" majmuasining yerdagi versiyasini ishlab chiqish zarurligini eʼlon qildi[3].