![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_Kurdistan.svg/languz-640px-Flag_of_Kurdistan.svg.png&w=640&q=50)
Kurd millatichiligi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kurd millatchiligi (kurdcha romiylashtirilgan),[1] — kurdlar millat ekanligini taʼkidlaydigan va turli millatchiliklarga (turk, arab, eron, iroq va suriya) qarshi suveren Kurdiston davlatini yaratish tarafdori boʻlgan millatchi siyosiy harakat .
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Flag_of_Kurdistan.svg/640px-Flag_of_Kurdistan.svg.png)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Kurdish-inhabited_area_by_CIA_%281992%29.jpg/640px-Kurdish-inhabited_area_by_CIA_%281992%29.jpg)
Ilk kurd millatchiligining ildizlari Usmonli imperiyasida boʻlib, kurdlar muhim etnik guruh boʻlgan. Usmonli imperiyasining boʻlinishi bilan uning koʻpchilik kurdlar tashkil topgan hududlari yangi tashkil etilgan Turkiya, Iroq va Suriya davlatlari oʻrtasida boʻlinib, kurdlarni har bir davlatda muhim etnik ozchilikga aylantirdi. Kurd millatchi harakatlari uzoq vaqtdan beri Turkiya,Iroq va Suriyaning aksariyat arab davlatlari tomonidan bostirilib kelinmoqda, ularning barchasi potentsial mustaqil Kurdistondan qoʻrqishadi. Erondagi baʼzi kurdlar ham millatchilardir, garchi u yerda millatchilik Kurdistonning boshqa qismlariga qaraganda anʼanaviy ravishda zaifroq.[2][3]
1970-yillardan beri Iroq kurdlari Iroqning millatchi Baʼs partiyasi rejimlariga qarshi koʻproq muxtoriyat va hatto toʻgʻridan-toʻgʻri mustaqillikka erishish maqsadini koʻzlab kelishdi, ular esa shafqatsiz repressiyalar, jumladan, Anfal genotsidida 182 ming kurdni qirgʻin qilish bilan javob berishdi. Kurd qurolli guruhlari davlatning turk millatchiligiga qarshi kurashgan kurd-turk mojarosi 1984-yildan beri davom etmoqda. 1991-yilda Iroqdagi qoʻzgʻolonlardan soʻng NATO Iroq Kurdistonining katta qismini oʻz ichiga olgan Iroqning uchish taqiqlangan zonalarini joriy qildi, bu Iroq hukumati nazorati ostida boʻlmagan avtonomiya va oʻzini oʻzi boshqarishga yordam berdi. 2003-yilda Saddam Husayn hokimiyatdan agʻdarilgan Iroqqa bostirib kirishdan soʻng, oʻzini oʻzi boshqarishning katta oʻlchamiga ega boʻlgan, ammo toʻliq mustaqillikka erisha olmay qolgan Kurdiston mintaqaviy hukumati tashkil etildi. Suriya Kurd Demokratik Ittifoqi partiyasi Shimoliy va Sharqiy Suriya Muxtoriyat maʼmuriyatida taniqli, ammo kurd millatchiligi va Suriya hukumatining arab millatchi davlat mafkurasini rad etadi. Eron-PJAK mojarosi Eron kurdlari va Eron milliy davlati Eron oʻrtasida olib borilmoqda.
Kurd millatchiligi uzoq vaqtdan beri butun dunyo kurd diasporasi tomonidan qoʻllab-quvvatlangan va targʻib qilingan.[4]