Raqqa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Raqqa (arabcha: الرقة, lotincha: ar-Raqqah yoki Rakka) — Suriyaning shimoliy qismidagi, Furot daryosining chap qirgʻogʻidagi, Halabdan 160 kilometr (99 milya) sharqdagi shahar. Raqqa muhofazasining maʼmuriy markazi. Shahar Suriyaning eng yirik toʻgʻoni Tabqa toʻgʻonidan 40 kilometr (25 milya) sharqda joylashgan. Yunon, Rim va Vizantiya davridagi shahar va Kallinikum yepiskopligi (sobiq lotin, hozirgi moruniy katoliklarining titulli kafedrasi) 796—809-yillarda Horun ar-Rashid davrida Bagʻdod xalifaligi poytaxti boʻlgan. 2014—2017-yillarda Islom davlati poytaxti vazifasini ham bajargan. 2021-yilgi rasmiy aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, aholisi 531 952 kishi boʻlgan Raqqa Suriyadagi oltinchi yirik shahardir[2].
Suriya fuqarolar urushi paytida shahar 2013-yilda Suriya muxolifati, keyin esa Islom davlati tomonidan bosib olingan edi. IShID 2014-yilda shaharni poytaxtga aylantirgan[3]. Natijada shahar Suriya hukumati, Rossiya, AQSh va boshqa bir qancha davlatlarning havo hujumlariga uchragan. Shahardagi sunniy boʻlmagan diniy inshootlarning aksariyati, xususan, shia Uvays Qaraniy masjidi IShID tomonidan vayron qilingan, boshqalari esa sunniy masjidlarga aylantirilgan. 2017-yilning 17-oktyabrida shahar katta vayronaga aylangan uzoq davom etgan jangdan soʻng Suriya Demokratik kuchlari (SDF, hukumatga qarshi kurashayotgan koalitsiya) Raqqa shahri IShIDdan ozod qilinganini eʼlon qildi[4].
Remove ads
Tarixi
Ellinlarning Nikeforion va Kallinikosi
Raqqa hududida uzoq qadim zamonlardan beri odamlar yashab keladi, buni Tall Zaydon va Tall al-Biya tepalari tasdiqlaydi[5].
Zamonaviy shaharning tarixi Nikeforion (qadimgi yunoncha:Νικηφόριον, lotinchasiga Nicephorion yoki Nicephorium) shahriga asos solingan ellinistik davrga borib taqaladi. Shaharning tashkil etilishi haqida ikkita versiya mavjud. Pliniy oʻzining Tabiiy tarix asarida[6] uning asos solganini Aleksandr Makedonskiy bilan bogʻlaydi va uning tashkil etilishining mantiqiy asosi sifatida qulay joylashuvini koʻrsatadi. Xuddi shunday, Isidor Xaraxskiy ham oʻzining Parfiya bekatlari asarida shahar asosini Aleksandrga bogʻlaydi[7][8][9]. Aksincha, Appian[10] Nikeforionni Salavkiylar shohi Salavk I Nikatorga (miloddan avvalgi 301-281 yillarda hukmronlik qilgan) tegishli deb hisoblagan turar-joylar roʻyxatiga kiritadi.[9]. Tatsitning yozishicha[11], Nikeforion, Anthemousias kabi boshqa shaharlar qatorida makedoniyaliklar tomonidan tashkil etilgan va yunoncha nom olgan[9].
Salavk I vorisi Salavk II Kalinik (miloddan avvalgi 246-225 yillar hukmronligi) shaharni kengaytirib, uning nomini Kallinikos (Καλλίνικος, lotinchasi Callinicum) deb oʻzgartirdi[5].
Kassius Dioning yozishicha, Krass miloddan avvalgi I asr oʻrtalarida Parfiyaga qarshi yurishga tayyorgarlik koʻrayotganda Nikeforion uni qoʻllab-quvvatlagan yunon polislari qatorida boʻlgan[9]
Remove ads
Manbalar
Adabiyotlar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads