el

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

el

Aytilishi

Etimologiyasi

EL 'maʼlum yurtda birgalikda yashovchi aholi’, ’yurt’. Yer toʻymaguncha e l toʻymas (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli i:l tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 340), oʻsha davrlardayoq i: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ПДП, 379) va bu unli e unlisiga almashgan (Devon, I, 83; DS, 168): i:l > il > el.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Bir joyning odamlari, aholisi, xalqi; umuman, koʻpchilik odam, xaloyiq, hamma. ◆ U erining qilmishidan el oldida boshini xesh qilib yurardi. T. Ashurov, „Oq ot“ . ◆ Odamlarning kuz yo'shidan, qahridan qoʻrqmay, el otasi boʻlib yurganingizga yoqa ushlay-man, taqsir. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Bir yurtga, qabilaga mansub odamlar; millat, xalq. ◆ Qipchoq eli. Mangʻit eli. Qar-dosh ellar. yat Shifokorlik kasbini ulugʻlash, elga sidqidildan xizmat qilish, kishilar-ning dardiga davo topish oliyjanob ishdir. Gazetadan .

3 Yurt, diyor, mamlakat. ◆ Chet ellar. Har kim elida, oʻrdak koʻlida. Maqol . m ◆ Bahor keldi elimizga, Yashil toʻn kiydi dala. I. Muslim . ◆ Shu payt xayol uzoqlarga, ona elimga olib ketdi. T. Rustamov, „Mangu jasorat“ . ◆ Yashil ellarga tomon uchib ketdi qushchalar. A. Oripov .

El boʻlmoq Kimsa bilan oʻz kishisidek yaqin, doʻst boʻlmoq; chiqishmoq. ◆ Asli dushman el boʻlmas, Etakni kessang, yeng boʻlmas. Ma-qol . ◆ Tomchi sel boʻlmas, Dushman el boʻlmas. Maqol . m ◆ Bekning toʻplagan odamlari al-laqanday bir-biriga el boʻlmaydigan olchoq odamlar ekan.. A. Muxtor, „Chinor“ . ◆ Yovga el boʻlmagan kabi hech zamon, Yovni el qshgmadi fargʻonaliklar. A. Obidjon .

Sinonimlari

Antonimlari

ЭЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

el
1 народ, люди; ◆ oʻz qadrini bilmagan - ~ qadrini bilmas посл. кто не умеет ценить себя, тот не оценит и народ; ◆ ~ga qoʻshilsang, er boʻlasan, ~dan ajralsang, yer boʻlasan посл. будешь с народом - будешь молодцом, отделишься от него - будешь прахом; ◆ ~ yotar payt (букв. время, когда люди ложатся спать) ночное время; ◆ ~ qatori наравне со всеми, наравне с другими (людьми); ◆ ~ dan burun прежде всех, раньше всех; ◆ ~ boʻlmoq уживаться; ◆ ~ qilmoq расположить к себе; ◆ ~-avlod или ◆  ~-urugʻ близкие и родственники; ◆ ~-aymoq, ~-yurt, ~-mardum, ~-ulus, ~-xalq народ, люди (населяющие определённую территорию);
2 племя, род; ◆ mangʻit ~i племя мангытов;
3 страна; край; ◆ chet ~larda за рубежом, за границей; ◆ ~ma-~ yurmoq странствовать; ◆ har kim ~iga, oʻrdak koʻliga посл. каждому свой край (близок), а утке - озеро.

Hol

el

Ot

el

qoʻl