Ługàn

Lugano ła xe ła sità pì popołoxa (57 000 abitanti) del Canton Tisin. Ła se cata inte ła Svisera meridionałe, al confine co ł'Itàlia.

Ługàn

Lugano (it)
Pozision
46°00′N 8°57′E46°00′N, 8°57′E
Stato	Svìsara
Canton	Canton Tisin
Distreti	Ługàn
Cavedałe de	Ługàn Lugano (it) baliaggio di Lugano (it) (1512–1798)
Popołasion
Totałe	63 495 (2024)
Densità	836,23 hab./km²
Demònemo	luganezi ,
Idioma	italian
Zeografia
Àrea	75,93 km²[1]
Bagnà da	Łago de Ługan
Altitùdene	283 m[2]
Rente a	Bioggio   Arogno   Morcote   Vezia   Sorengo   Vico Morcote Val Rezzo   Brusimpiano   Alta Valle Intelvi (it)   Valsolda   Canpione d'Itałia   Savosa   Ponte Capriasca   Collina d'Oro   Capriasca   Canobbio   Porza   Grancia   Melide   Massagno   Paradiso (Svisera)   Muzzano (Svisera) Cavargna
Dati istòreghi
Prima mesion documentada	Cadro[3], Barbengo[3], Valcolla[3], Certara[3], Cimadera[3], Pambio Noranco (it) [3], Brè-Aldesago (it) [3], Breganzona (it) [3], Bogno[3], Cureggia (it) [3], Carabbia[3], Carona[3], Viganello (it) [3], Sonvico[3], Pregassona (it) [3], Castagnola-Cassarate-Ruvigliana (it) [3], Pazzallo (it) [3], Gandria (it) [3], Villa Luganese (it) [3] e Davesco-Soragno (it) [3]
Dì festivo	Festa patronałe(10 de agosto)
Patrono	Lorenso màrtiro
Organizasion pułìtega
Cao de goerno	Marco Borradori (1984)
Menbro de	SGV-ACS-AVS[4]
Còdazi de identifegasion
Còdaze postałe	6932, 6951, 6959, 6900, 6901, 6902, 6903, 6904, 6905, 6906, 6907, 6908, 6909, 6910, 6911, 6912, 6913, 6914, 6915, 6916, 6917, 6962, 6963, 6964, 6965, 6966, 6967, 6968, 6974, 6975, 6976, 6977, 6978 e 6979
Còdaze de matricołasion	TI
Fuzo oràrio	UTC+1 UTC+2
Prefiso tełefònego	091
Còdaze BFS	5192
Istòrego
← Cadro (2013) Barbengo (2008) Valcolla (2013) Certara (2013) Cimadera (2013) Pambio Noranco (it) (2004) Brè-Aldesago (it) (1972) Breganzona (it) (2004) Bogno (2013) Cureggia (it) (2004) Carabbia (2008) Carona (2013) Viganello (it) (2004) Sonvico (2013) Pregassona (it) (2004) Castagnola-Cassarate-Ruvigliana (it) (1972) Pazzallo (it) (2004) Gandria (it) (2004) Villa Luganese (it) (2008) Davesco-Soragno (it) (2004)
Sito web	lugano.ch

Ła sità ła xe conossua par esar - fin dal XIX secoło, na łocałità turistega frequentà in particołar, ma non soło, da Sviseri todeschi, Itałiani e Todeschi. Inte el secondo dopoguera Ługan ła se ga inoltre afermada anca come piaza finansiaria.

Etimołoxìa

Sora ł'orixine del toponimo Ługan a ghe xe diverse teorie:

1. dal łatin "lucus", bosco, selva
2. dal nome del dio çeltico Lug, protetor de łe aque
3. da ł'acronimo de ła "Legio V (quinta) Gaunica Auxiliares", na legion auxiłiaria de ł'inpero roman, da indove a sarìa derivà po' anca ło stema de ła sità, anca se ła riserca fiłołogica pì ajornada ła ritiene destituìa de ogni fondamento.

Stema

Sol signifegà de ła grafega del stema a no exise interpretasion ufisiałi.

Ła testimoniansa pì vecia a cołuri del stema de ła sità (sfondo roso e ła croxe argentada co ła sigla LVGA) ła risałe al 1588 e ła se cata so on benservìo riłasia da ła sità a Sebastiano Beroldingen d'Uri.

Sol signifegà de ła sigla LVGA a esiste diverse interpretasion.

De łe credense łigà a sto fato łe indica che ła sigla LVGA ła sia ł'acronimo de "Legio V (quinta) Gaunica Auxiliares".

'N'antra interpretasion ła indicarìa che ła sigla LVGA ła invese ł'acronimo de "La Vera Giustizia Antica.

Ła version ufisial de ła sità, conprovà da copie de documenti datai 1208 e 1209 (i orixinałi i xe 'ndà persi) depoxitai inte ła catedral de San Lorenso a Ługan, ła xe che ła sigla LVGA no ła sia gnente altro che ł'abreviasion del nome de ła sità stesa: Ługan.

Aministrasion comunałe

Sìndico: Giorgio Giudici dal 04/04/1980
Sentrałin comunal: 058 866 71 11
Posta eletronica: [e-mail]

Gałeria fotografega

• Piasa de ła Riforma
  Piasa de ła Riforma
• Ługan, na via sentrałe
  Ługan, na via sentrałe
• Ługan, dopo na nevegà
  Ługan, dopo na nevegà

Altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Ługàn
• Scholia el detien schemi gràfeghi so Ługàn

Łigamenti foresti

• Sito ufisial de ła sità
• Sito ufisial del turismo de ła sità
• Sito de Lugano Monte Brè (ligo ronpesto dispunìbiłe in Internet Archive; védarse el istòrego, la prima version e ła ùltema).
• Sito del Canton Tisin
• Sito del turismo del Canton Tisin
• Sito de ł'Hockey Club Lugano Archivià il 4 de febraro 2007 in Internet Archive.
• Sito de ł'Associazione Calcio Lugano Archivià il 6 de aprile 2008 in Internet Archive.
• Sito de ł'Università della Svizzera Italiana
• Sito de ła Navigazione Lago di Lugano Archivià il 29 de disenbre 2007 in Internet Archive.