Asteroide

From Wikipedia, the free encyclopedia

Asteroide
Remove ads

On asteròide el xe un corpo rocioso, carbonàxeo o metàłico pi picenin de un pianeta e chel òrbita torno del Sol, inte na òrbita interior a queła de Netun. Da ła Tera i asteroidi i ga n'aspeto de stełe, e donca da chi el nome de asteroidi (ἀστεροειδής in greco a significa "de figura de steła"), termino dà da John Herschel poco daspó de i primi descoerximenti. I asteroidi i se ciama anca pianetoidi o pianeti minori. Ste últime denominasion łe include, soralconto, i corpi de jaso e quełi chei ga na òrbita pi in fora de Netun.

Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
Imaxini de asteroidi visitài che łe mostra łe so difarense: (riga in alto) 433 Eros e 243 Ida co ła so luna Dactyl, (riga in baso) Cerere e 101955 Bennu. “Łe dimension no łe xe in scała.”

Storicamente i asteroidi i xe stai oservai dała Tera. Ła prima oservasión da vissin de un asteroide ła xe stà fata dała nave spasiàl Galileo. Diverse mision dedicàe ai asteroidi łe xe stà lanciàe dopo da NASA e JAXA, co piani pa altre mision in corso. El NEAR Shoemaker deła NASA el ga studià Eros, e el ga oservà Vesta e Ceres. Łe mision de JAXA Hayabusa e Hayabusa2 łe ga studià e restituìo rispetivamente canpioni de Itokawa e Ryugu. OSIRIS-REx el ga studià Bennu, rancurando un canpion nel 2020 che el xe stà portà indrìo su ła Tera nel 2023. El Lucy deła NASA, lansà nel 2021, el ga el conpito de studiar diese asteroidi diversi, 10 cintura e oto trojan de Gioves. Psyche, lansà otobre 2023, el ga el obietivo de studiar el metałico asteroide Psyche. El Hera de l'ESA, lansà nel otobre 2024, el ga el scopo de studiar i risultati de l'inpato DART. El Tianwen-2 deła CNSA el xe stà lansà nel majo 2025,[1] pa esplorar l’asteroide co-orbitałe vissin ała Tera 469219 Kamoʻoalewa e l’asteroide ativo 311P/PanSTARRS e rancurar canpioni del regolito de Kamo’oalewa.[2]

I asteroidi visini ała Tera i ga el potensiałe de conseguense catastrofiche se i colpise ła Tera, co un exénpio inportante che xe l’inpato Chicxulub, che se pensa che el gabia indoto l’evento de estinsion Estinsion de masa Cretaceo-Paleogene. Come esperimento pa afrontare sto pericoło, inte'l setenbre 2022 ła nave spasiàl Double Asteroid Redirection Test ła ga alterà co suceso l'orbita de l'asteroide non minacioxo Dimorphos schiantandoghe soto.

Se pensa che i asteroidi i sia i residui del disco protoplanetario che no i ze sta incorporai nei altri pianeti, durante ła formazion del sistema.

I ga de frecuente orbite caraterizae da na ełevada esentrisità. Ła majoría de i asteroidi che i se cata intel nostro Sistema Sołar, i ga òrbite semi-stabiłi intrà Marte e Xove, paró coalchedun el xe desvià a òrbite che łe se incroxa co quełe de i pianeti pi grandi.

Thumb
Giuseppe Piazzi

El 1 de zenaro 1801 el astrònomo sixiłian Bepe Piazzi, el ga descoerto el asteroide o pianeta minor, (1) Cerere, mentre el gera drio laorar a un catàlogo de stełe. Sto pianeta minor el xe stà ciamà Cerere Ferdinandea in onor del re de łe do Siciłie de chel tenpo, Fernando I.

A ła descoerta de Piazzi łe ne va drio altre conpagne, paró de ogeti pi picenini. Ancuo stimemo che łe esista sirca 2 miłoni de asteroidi co un diàmetro major de 1 km soło intel Sinturon Prinsipal de asteroidi; ghe xe da dire che se somemo tuta ła so masa, el total el xe el 5% de ła masa de ła łuna.

Da ła redefinision de pianeta del 2006 portà caxa da ła Union Astronòmega Internasional, el tèrmino clàsico asteroide nol sparise, parò el se cata inglobà rento de i denominà corpi minori del Sistema Sołar (eceto (1) Cerere, chel se consìdera pianeta nano), insieme co łe comete, la majoransa de i ogeti transnetuniani e coalsevoja altro sòłido chel orbita torno del Sol e el sìpia pi picenin de un pianeta nano.

Remove ads

Sinturon de i asteroidi

Ła major parte de i asteroidi conozesti łi gira intel spasio in n'agrupasion che ła se conoze co el nome de Sinturon de asteroidi, chel se cata intrà Marte e Xove. Sto Sinturon el xe a na distansa del Sołe cronprexa intrà 2 e 3,5 UA. Sti asteroidi i va torno el Sołe in òrbite co intervało intrà 3 e 6 ani.

El 22 de agosto 2006, [1] Cerere, el xe stà reclasificà cofà pianeta nano come Plutone e Eris.

Remove ads

Notasion

Asteroidi inportanti o interesanti

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads