Ciad
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
El Ciad (en arabo تشاد Tšad), ofisialmente ła Republica del Ciad (en fransexe République du Tchad) el xe on Stato de l'Africa Sentrałe.
El confina a nord co ła Łibia, a est col Sudan, a sud co ła Republica Sentrafricana, a sudovest col Camerun e ła Nizeria e a ovest col Nizer.
Remove ads
Zeografia
El xe vasto 1 284 000 km².
Ła montagna pì alta se cata inte ła catena del Tibesti (3 414 metri).
El Lago Chad xe el secondo lago africano par estension, anca se questa ła cambia de vari km² soto l'influenza de łe piove.
El paexe se pol dividar in tri rejoni ziogràfeghe: inte el nord se cata el deserto del Sahara, al sentro gh'e na strisia semidesertega de savana saheliana, al sud ghe xe pianure fertili e verdi, ciamade savana sudanica.
Remove ads
Storia
Antighità
Da i ricatamente archeologici se sa che ghe jera varie popołasion in stà zona zà dal setimo secoło vanti Cristo.
Inte el 1000 d.C., i kanem ga fondà el so inpero che funsionea controłando łe rote carovaniere. Co ła desertificasion del nord del paexe, vari grupi se ga spostà e ła region ga perso ła so importansa, anca se l'è restada na zona inportante par el controło de łe carovane de marcanti arabi o berberi.
Modernità
I francexi ga anetù el Ciad a ła so cołonia de l'Africa Equatoriałe inte el 1920, fin a l'indipendensa del 1960.
El primo presidente l'è stà François Tombalbaye, un cristian del sud. Ła so pułìtega el ga creà del risentimento tra i musulmani del nord e l'è sciopà ła prima guera civile inte el 1965. Inte el 1979, i ribełi łi xe entrà inte ła cavedal e ga scomizià na guera tra de łori. Hissène Habré ga vinto sta guera interna e l'è diventà el novo presidente del paexe.
Inte el 1990, Idriss Déby s'a tolto el poder co on colpo de stato. Ancò el paexe vive inte l'incertesa. Soldai ribełi vol ciapar el controło del paexe, ma łe trupe de Déby xe stà bone de mantegner el controło de ła cavedal.
Remove ads
Zeografia połitega
Ła cavedal ła xe N'Djamena.
Popołasion
El ga na popołasion de 9.826.419 abitanti, par na densità de 7,2 ab/km².
On quarto de ła popolasion vive inte i sentri urbani (N'Djamena, Sarh, Moundou, Abéché and Doba).
Etnie
Ghe xe pì de duzento grupi etnici.
I pì importanti grupi łi xe i sara al sud e i toubous al nord.
Religione
I 54% dei ciadiani xe islamici, 20% catołighi, 14% protestanti, e el resto segue łe reijon tradisionałi.
Łéngue
Łe łéngue ofisiałi łe xe el fransexe e el arabo, ma se parla pì de sento łéngue difarenti.
El arabo ciadiano xe ła łéngua franca.
Remove ads
Economia
El Ciad xe considerà ła quinta nasion pì poareta del mondo. El 80% de ła popolasion vive soto el livel de poertà.
El coton, che l'jera coltivà par l'esportasion, ga perso tereno par colpa de le guere civili.
No ghe xe investimenti stranieri, trane i campi petrolifiri inte ła region de Dobà, inte el sud.
Łe infrastuture no łi xe stà svilupà.
In Ciad ghe soło 14 000 tełefoni fisi.
Gałeria de someje
masiso de el Tibesti
łaghi de Ounianga, patrimonio ONUESC
panorama de Mondou
arte rupestre inte el covoło de Manda Guéli
Notasion
Altri projeti
Linganbi foresti
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads