Ai Cập
quốc gia ở Bắc Phi và Tây Á / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ai Cập (tiếng Ả Rập: مِصر Miṣr, tiếng Ả Rập Ai Cập: مَصر Maṣr, tiếng Copt: Ⲭⲏⲙⲓ Khēmi tiếng Anh: Egypt), tên chính thức là nước Cộng hòa Ả Rập Ai Cập, là một quốc gia liên lục địa có phần lớn lãnh thổ nằm tại Bắc Phi, cùng với bán đảo Sinai thuộc Tây Á. Ai Cập giáp Địa Trung Hải, có biên giới với Dải Gaza và Israel về phía đông bắc, giáp vịnh Aqaba về phía đông, biển Đỏ về phía đông và nam, Sudan về phía nam, và Libya về phía tây. Ngoài ra, Ai Cập có biên giới hàng hải với Jordan và Ả Rập Xê Út qua vịnh Aqaba và biển Đỏ.
Cộng hòa Ả Rập Ai Cập
|
|||||
---|---|---|---|---|---|
Tên bản ngữ
| |||||
Tổng quan | |||||
Thủ đô và thành phố lớn nhất | Cairo 30°2′B 31°13′Đ | ||||
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Ả Rập | ||||
Ngôn ngữ quốc gia | Tiếng Ả Rập Ai Cập[a] | ||||
Tôn giáo chính | Hồi giáo | ||||
Tên dân cư | Người Ai Cập | ||||
Chính trị | |||||
Chính phủ | Đơn nhất bán tổng thống chế cộng hòa | ||||
Abdel Fattah el-Sisi | |||||
Mostafa Madbouly | |||||
Lập pháp | Quốc hội[1] | ||||
Thượng viện | |||||
• Hạ viện | Hạ Viện | ||||
Lịch sử | |||||
Thành lập | |||||
• Thống nhất Thượng và Hạ Ai Cập | khoảng 3150 tcn | ||||
• Khởi đầu triều đại Muhammad Ali | 9 tháng 7 năm 1805[2] | ||||
• Độc lập từ Anh | 28 tháng 2 năm 1922 | ||||
• Ngày Cách mạng | 23 tháng 7 năm 1952 | ||||
• Tuyên bố nền cộng hoà | 18 tháng 6 năm 1953 | ||||
• Hiến pháp hiện hành | 18 tháng 1 năm 2014 | ||||
Địa lý | |||||
Diện tích | |||||
• Tổng cộng | 1.010.407,87 [3] km2 (hạng 29) 387.048 mi2 | ||||
• Mặt nước (%) | 0.60 | ||||
Dân số | |||||
• Điều tra 2022 | 102,674,587[4] | ||||
• Mật độ | 102/km2 (hạng 118) 248/mi2 | ||||
Kinh tế | |||||
GDP (PPP) | Ước lượng 2021 | ||||
• Tổng số | 1,346,225 tỷ USD [5] (hạng 21) | ||||
13,083 USD[5] (hạng 99) | |||||
GDP (danh nghĩa) | Ước lượng 2021 | ||||
• Tổng số | 394,284 tỷ USD [5] (hạng 36) | ||||
• Bình quân đầu người | 3,832 USD[5] (hạng 118) | ||||
Đơn vị tiền tệ | Bảng Ai Cập (E£) (EGP) | ||||
Thông tin khác | |||||
Gini? (2017) | 31,5[6] trung bình | ||||
HDI? (2019) | 0,707[7] cao · hạng 116 | ||||
Múi giờ | UTC+2[c] (EET) | ||||
Giao thông bên | phải | ||||
Mã điện thoại | +20 | ||||
Mã ISO 3166 | EG | ||||
Tên miền Internet | |||||
|
Trong số các quốc gia hiện tại, Ai Cập có lịch sử vào hàng lâu đời nhất, là một trong các quốc gia đầu tiên trên thế giới vào thiên niên kỷ 10 TCN.[10], và đã trải qua một số bước phát triển sớm nhất về chữ viết, nông nghiệp, đô thị hoá, tôn giáo có tổ chức và chính phủ trung ương. Di sản văn hoá phong phú của Ai Cập là bộ phận của bản sắc dân tộc, từng phải chịu ảnh hưởng mà đôi khi là đồng hoá từ bên ngoài như Hy Lạp, Ba Tư, La Mã, Ả Rập, Ottoman, và châu Âu như Anh, Pháp( thời gian ngắn ). Ai Cập từng là một trong các trung tâm ban đầu của Cơ Đốc giáo, song trải qua Hồi giáo hoá trong thế kỷ VII và từ đó duy trì là một quốc gia Hồi giáo, song Cơ Đốc giáo vẫn chiếm một phần đáng kể ở quốc gia này.
Ai Cập có trên 100 triệu dân, là quốc gia đông dân nhất tại Bắc Phi và thế giới Ả Rập, là quốc gia đông dân thứ ba tại châu Phi và thứ 14 trên thế giới. Đại đa số cư dân sống gần bờ sông Nin, trong một khu vực có diện tích khoảng 40.000 km², là nơi duy nhất có đất canh tác. Các khu vực rộng lớn thuộc sa mạc Sahara chiếm hầu hết lãnh thổ Ai Cập, song có cư dân thưa thớt. Khoảng một nửa cư dân Ai Cập sống tại khu vực thành thị, các trung tâm dân cư đông đúc là Đại Cairo, Alexandria và các thành phố lớn khác tại đồng bằng châu thổ sông Nin.
Ai Cập hiện đại được nhận định là một cường quốc khu vực và cường quốc bậc trung, có ảnh hưởng đáng kể về văn hoá, chính trị và quân sự tại Bắc Phi, Trung Đông và thế giới Hồi giáo.[11] Kinh tế Ai Cập nằm vào hàng lớn nhất và đa dạng nhất tại Trung Đông, và theo dự kiến sẽ nằm trong số các nền kinh tế lớn nhất thế giới trong thế kỷ XXI. Ai Cập là một thành viên của Liên Hợp Quốc, Phong trào không liên kết, Liên đoàn Ả Rập, Liên minh châu Phi, và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo.