Chu U vương
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Chu U vương (chữ Hán: 周幽王; 800 TCN - 771 TCN[1]), tên là Cơ Cung Tinh (姬宮湦), là vị vua thứ 12 của nhà Chu trong lịch sử Trung Quốc. Ông cũng là vị vua cuối cùng của thời kỳ Tây Chu.
| Chu U Vương 周幽王 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vua Trung Quốc | |||||||||
 Chân dung Chu U vương | |||||||||
| Thiên tử nhà Chu | |||||||||
| Trị vì | 781 TCN – 771 TCN  | ||||||||
| Tiền nhiệm | Chu Tuyên Vương | ||||||||
| Kế nhiệm | Chu Huề Vương | ||||||||
| Thông tin chung | |||||||||
| Sinh | 800 TCN | ||||||||
| Mất | 771 TCN Trung Quốc | ||||||||
| Thê thiếp | Thân vương hậu Bao Tự | ||||||||
| Hậu duệ | Chu Bình Vương Cơ Bá Phục | ||||||||
| |||||||||
| Triều đại | Nhà Tây Chu | ||||||||
| Thân phụ | Chu Tuyên Vương | ||||||||
Chu U vương là con trai Chu Tuyên Vương – vua thứ 11 nhà Chu. Có tài liệu ghi ông sinh năm thứ 33 đời Tuyên vương (795 TCN)
Chu U vương bị sử sách đánh giá là một hôn quân. Ông trọng dụng Quắc công Thạch Phủ, cho cầm quyền chính trong triều. Thạch Phủ ham lợi, thường xu nịnh U Vương, đón ý vua, ai ai trong triều cũng ghét[2].
Trong hậu cung, Chu U vương từng lập con gái của Thân hầu làm chính cung Vương hậu. Thân vương hậu sinh Cơ Nghi Cữu, được U vương phong làm Thái tử. Năm 779 TCN, Bao Quýnh bị tội với U vương, bèn dâng lên ông một mỹ nữ tên là Bao Tự. Thấy Bao Tự duyên dáng, xinh đẹp tuyệt trần, U vương ngày đêm sủng ái, có ý muốn phế truất Thân hậu. Sau Bao Tự sinh con trai là Cơ Bá Phục, U vương nghe lời Quắc công Thạch Phủ, phế truất mẫu tử Vương hậu và Thái tử để lập Bao Tự và Bá Phục lên thay.
Chư hầu nước Thân (nay là Nam Dương, tỉnh Hà Nam) là cha Thân hậu thấy bất bình, bèn liên hệ với nước Tằng (nay là Phương Thành, tỉnh Hà Nam) và hai tộc Khuyển, Nhung bên ngoài kéo vào đánh úp Cảo Kinh.
Chu U vương không chống nổi quân địch, đành mang Bao Tự và thái tử Bá Phục bỏ chạy, bị quân Khuyển Nhung đuổi theo giết chết ở núi Ly Sơn. Con nhỏ Bá Phục và chú ông là Trịnh Hoàn Công Cơ Hữu cũng bị giết trong trận này. Bao Tự bị bắt trong cơn hỗn loạn, không rõ kết cục, có khả năng bị vua Khuyển Nhung bắt làm thiếp vì nhan sắc xinh đẹp.
Chu U vương ở ngôi 11 năm. Sau này Thân hầu ân hận mang họa cho dân Hạo Kinh bèn mời các nước chư hầu Tấn, Tần, Vệ, Trịnh đến đánh đuổi quân Khuyển, Nhung và lập con trưởng U vương là Cơ Nghi Cữu lên ngôi, tức là Chu Bình Vương.
Câu chuyện về "Phóng hỏa hý chư hầu" và Bao Tự được Sử ký Tư Mã Thiên ghi lại mang màu sắc truyền thuyết:
Câu chuyện này về sau được gọi là Phóng hỏa hí chư hầu (烽火戲諸侯), nổi danh sử sách, trở thành một trong những điển tích nổi tiếng nhất về "mối họa hồng nhan", khi quân vương vì ham mê nữ sắc mà trở nên u mê, làm đất nước sụp đổ.
Vào năm 2012, Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh tiến hành nghiên cứu "Thanh Hoa giản" (清华简), một cuốn sách sử được viết vào giữa thời Chiến Quốc (niên đại ước tính vào khoảng 305 ± 30 năm trước công nguyên), phát hiện một lượng lớn ghi chép so với Sử ký hoàn toàn khác biệt. Đại khái rằng, Chu U vương năm đó chủ động đánh vào nước Thân, Thân hầu bèn liên lạc quân Khuyển Nhung để đánh bại Chu U vương, không hề chép lại chuyện "Phóng hỏa hí chư hầu". Giáo thụ của Đại học Thanh Hoa là Lưu Quốc Trung (刘国忠) từng bày tỏ sự nghi ngờ tính chân thực của câu chuyện "Phóng hỏa hí chư hầu", có vẻ như phần nhiều chỉ là truyền thuyết dân gian. Cuốn Sử ký biên lại ở một khoảng thời gian gần 700 năm về sau, khó tránh khỏi nhặt nhạnh những câu chuyện truyền miệng để ghi vào.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
