Guinée
quốc gia ở khi vực Tây Phi / From Wikipedia, the free encyclopedia
Guinée (cũng viết là Guinea theo tiếng Anh, phát âm /ˈɡɪni/, tên chính thức Cộng hòa Guinée tiếng Pháp: République de Guinée, tiếng Việt: Cộng hòa Ghi-nê[3]) là một đất nước nằm ở khu vực Tây Phi. Trước đây quốc gia này được biết với cái tên Guinée thuộc Pháp (Guinée française), đôi khi từ Guinée-Conakry hay Guinea-Conakry được dùng để chỉ quốc gia này để phân biệt các quốc gia khác có "Guinea" trong tên và khu vực cùng tên, chẳng hạn như Papua New Guinea, Tây New Guinea, Guinea-Bissau và Guinea Xích Đạo.[4][5][6][7] Guinée có dân số 12.4 triệu người và diện tích 245.857 kilômét vuông (94.926 dặm vuông Anh).[8]
Cộng hoà Guinée
|
|||||
---|---|---|---|---|---|
Tên bằng ngôn ngữ chính thức
| |||||
| |||||
Bản đồ | |||||
Tiêu ngữ | |||||
Travail, Justice, Solidarité (Tiếng Pháp: "Lao động, Công bằng, Đoàn kết") | |||||
Quốc ca | |||||
Liberté | |||||
Hành chính | |||||
Chính phủ | Cộng hòa tổng thống | ||||
Tổng thống | Mamadi Doumbouya | ||||
Thủ tướng | Bah Oury | ||||
Thủ đô | Conakry 9°31′B 13°42′T 9°30′B 13°43′T | ||||
Thành phố lớn nhất | Conakry | ||||
Địa lý | |||||
Diện tích | 245.836 km² (hạng 78) | ||||
Diện tích nước | không có % | ||||
Múi giờ | GMT (UTC+0) | ||||
Lịch sử | |||||
Độc lập | |||||
Ngày thành lập | Từ Pháp 2 tháng 10 năm 1958 | ||||
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Pháp, Tiếng Fula, Tiếng Kissi, Tiếng Kpelle, Tiếng Maninkakan, Tiếng Susu, Tiếng Toma | ||||
Dân số ước lượng (2019) | 12.218.357 người (hạng 85) | ||||
Dân số (2014) | 10.523.261 người | ||||
Mật độ | 40,9 người/km² | ||||
Kinh tế | |||||
GDP (PPP) (2016) | Tổng số: 16,214 tỷ USD[1] Bình quân đầu người: 1.281 USD[1] | ||||
GDP (danh nghĩa) (2016) | Tổng số: 7,067 tỷ USD[1] Bình quân đầu người: 558 USD[1] | ||||
HDI (2015) | 0,414[2] thấp (hạng 183) | ||||
Đơn vị tiền tệ | Franc Guinée (GNF ) | ||||
Thông tin khác | |||||
Tên miền Internet | .gn |
Quốc gia có chủ quyền Guinea là một nước cộng hòa có tổng thống do nhân dân trực tiếp bầu ra; chức vụ này vừa là nguyên thủ quốc gia vừa là người đứng đầu chính phủ. Quốc hội Guinea là một quốc hội đơn viện và là cơ quan lập pháp của đất nước này, và các thành viên của nó cũng do người dân trực tiếp bầu ra. Nhánh tư pháp được lãnh đạo bởi Tòa án Tối cao Guinea, tòa án phúc thẩm cao nhất và cuối cùng trong cả nước.[9]
Guinea là một quốc gia chủ yếu là Hồi giáo, với 85% dân số theo đạo Hồi.[4][10][11] Người dân Guinea thuộc 24 nhóm sắc tộc. Tiếng Pháp, ngôn ngữ chính thức của Guinea, là ngôn ngữ giao tiếp chính trong trường học, trong quản lý chính phủ và các phương tiện truyền thông, nhưng hơn 24 ngôn ngữ bản địa cũng được sử dụng.
Nền kinh tế của Guinea phần lớn phụ thuộc vào nông nghiệp và khai thác khoáng sản.[12] Đây là nước có sản lượng khai thác bô xít lớn thứ hai thế giới, và có trữ lượng kim cương và vàng phong phú.[13] Đất nước này là tâm điểm của đợt bùng phát dịch Ebola năm 2014. Nhân quyền ở Guinea vẫn còn là một vấn đề gây tranh cãi. Năm 2011, chính phủ Hoa Kỳ tuyên bố rằng việc tra tấn của lực lượng an ninh và lạm dụng phụ nữ và trẻ em (bao gồm cả cắt bộ phận sinh dục nữ) là những vấn đề nhân quyền đang còn tồn tại.[14]