Hán Linh Đế
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hán Linh Đế (chữ Hán: 漢靈帝; 156 - 189), húy Lưu Hoành (劉宏), là vị Hoàng đế thứ 12 của thời Đông Hán, và cũng là Hoàng đế thứ 27 của triều đại nhà Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông tại vị từ năm 168 đến năm 189, tổng 22 năm.
Hán Linh Đế 漢靈帝 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hoàng đế Trung Hoa | |||||||||||||
Hoàng đế Đông Hán | |||||||||||||
Trị vì | 17 tháng 2 năm 168 – 13 tháng 5 năm 189 (21 năm, 85 ngày) | ||||||||||||
Tiền nhiệm | Hán Hoàn Đế | ||||||||||||
Kế nhiệm | Hán Thiếu Đế | ||||||||||||
Thông tin chung | |||||||||||||
Sinh | 156 Hà Giang quốc | ||||||||||||
Mất | 13 tháng 5, 189 (32–33 tuổi) Nam Cung, Gia Đức điện | ||||||||||||
An táng | Văn Lăng (文陵) | ||||||||||||
Thê thiếp | Hiếu Linh Tống hoàng hậu Linh Tư Hà Hoàng hậu Linh Hoài Vương hoàng hậu | ||||||||||||
Hậu duệ |
| ||||||||||||
| |||||||||||||
Thân phụ | Hiếu Nhân hoàng Lưu Trường | ||||||||||||
Thân mẫu | Hiếu Nhân Đổng hoàng hậu |
Dưới thời đại của Hán Linh Đế, nền chính trị nhà Hán tiếp tục rơi vào khủng hoảng. Bên cạnh các thế lực ngoại thích cùng hoạn quan đối chọi nhau, thời kỳ Hán Linh Đế còn phải trải qua Khởi nghĩa Khăn Vàng có quy mô rất lớn. Dù Đại tướng quân Hà Tiến thành công bình định cuộc phản loạn này, song cơ bản đã khiến Đông Hán bước đến thời kỳ cáo chung.
Thời đại Linh Đế trị vì đã chứng kiến một sự thối nát cùng cực của chính quyền, khi hoạn quan thao túng, ngoại thích họ Đổng của mẹ ông là Hiếu Nhân Đổng hậu vơ vét tiền tài, còn công khai "mua quan bán chức" có quy mô cấp triều đình. Thời của ông thường được gộp với người đời trước là Hán Hoàn Đế, được gọi là Hoàn Linh (桓靈), một chuỗi thời kỳ được xem là đen tối cùng cực của Đông Hán. Thừa tướng nhà Thục Hán là Gia Cát Lượng khi viết Xuất sư biểu, đã phải thốt lên: "Thở dài thống hận với Hoàn, Linh"[1], cũng phần nào cho thấy sự thối rữa cùng cực của nhà Hán được các sĩ nhân phù Hán như Gia Cát Lượng nhận định đều từ hai đời Hoàn Đế và Linh Đế vậy.