Lend-Lease
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lend-Lease,[1] là chương trình viện trợ của Hoa Kỳ đối với Vương quốc Anh, nước Pháp tự do, Trung hoa dân quốc, Liên Xô và các nước Đồng minh khác. Các mặt hàng viện trợ bao gồm thực phẩm, dầu, và các trang thiết bị quân sự từ năm 1941 đến năm 1945. Các khoản vay dựa trên cơ sở giúp đỡ các nước Đồng minh cũng là để bảo vệ nước Mỹ, khoản viện trợ này bao gồm tàu chiến và máy bay chiến đấu, cùng với các loại vũ khí khác. Nó được ký vào ngày 11 tháng 3 năm 1941 và kết thúc vào ngày 20 tháng 9 năm 1945. Đổi lại, Mỹ được quyền thuê các căn cứ lục quân và hải quân trên lãnh thổ của Đồng minh trong thời kỳ chiến tranh. Canada cũng có một chương trình viện trợ nhỏ hơn tương tự.
Tổng số vật tư trị giá 50,1 tỷ đô la (tương đương 575 tỷ đô la vào năm 2019) đã được viện trợ, hay 17% tổng chi tiêu chiến tranh của Hoa Kỳ.[2] Tổng cộng, 31,4 tỷ đô la được viện trợ cho Vương quốc Anh, 11,3 tỷ đô la cho Liên Xô, 3,2 tỷ đô la cho Pháp, 1,6 tỷ đô la cho Trung Quốc, và 2,6 tỷ đô la dành cho các Đồng minh còn lại. Ngược lại Mỹ đã chi ra tổng cộng 7,8 tỷ USD để thuê các căn cứ đóng quân trên lãnh thổ các nước Đồng minh; trong đó 6,8 tỷ đô la là dành cho các căn cứ đặt tại Anh và Khối thịnh vượng chung. Các điều khoản của thỏa thuận quy định rằng trang thiết bị quân sự phải được sử dụng cho đến khi được trả lại hoặc bị tiêu hủy. Trên thực tế, rất ít thiết bị được trả lại vì hầu hết đã bị phá hủy trong chiến tranh.[3][4]
Thực tế viện trợ Lend-lease của Mỹ không phải là sự ban tặng, bản thân tên gọi của nó ("Lend-lease", nghĩa là "cho vay - cho thuê") đã cho thấy nó là một dạng hợp đồng "bán vũ khí - trả tiền sau" chứ không phải là cho không. Trong và sau chiến tranh, Anh đã phải trao cho Mỹ nhiều công nghệ tối mật và quyền sử dụng nhiều căn cứ quân sự, trong khi Liên Xô đã phải trả nợ cho những hàng hóa, vũ khí mà Mỹ viện trợ bằng nhiều chuyến tàu chở kim loại quý như bạch kim, vàng trị giá hàng tỷ USD Mỹ. Chính Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt đã từng nói về Lend-lease: “Đó là một khoản đầu tư sinh lời”[5]
Chương trình Lend-Lease đã đánh dấu sự can thiệp của Hoa Kỳ vào chiến tranh thế giới 2 và Hoa Kỳ trở nên ủng hộ cởi mở với các nước Đồng minh. Cố vấn chính sách đối ngoại Tổng thống Roosevelt, Harry Hopkins chịu trách nhiệm quản lý chương trình Lend-Lease, đảm bảo rằng nó phù hợp với các mục tiêu chính sách đối ngoại của Roosevelt.[6]