Trương Vĩnh Ký
nhà văn, nhà ngôn ngữ học, giáo dục học, và khảo cứu văn hóa người Việt / From Wikipedia, the free encyclopedia
Pétrus Trương Vĩnh Ký (tên chữ Hán: 張永記, 1837 – 1898), tên hồi nhỏ là Trương Chánh Ký, sau này đổi tên đệm thành Trương Vĩnh Ký, hiệu Sĩ Tải; là một nhà chính trị, học giả, nhà văn, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo dục học và khảo cứu văn hóa của Việt Nam vào cuối thế kỷ 19.
Bài viết này hiện đang gây tranh cãi về tính trung lập. |
Bài này có liệt kê các nguồn tham khảo và/hoặc liên kết ngoài, nhưng nội dung trong thân bài cần được dẫn nguồn đầy đủ bằng các chú thích trong hàng để người khác có thể kiểm chứng. |
Trương Vĩnh Ký | |
---|---|
Chân dung Trương Vĩnh Ký chụp năm 1883 | |
Sinh | (1837-12-06)6 tháng 12, 1837 tỉnh Vĩnh Long, Đại Nam |
Mất | 1 tháng 9, 1898(1898-09-01) (60 tuổi) tỉnh Gia Định, Đông Dương thuộc Pháp |
Ông là người am tường trên nhiều lĩnh vực văn hóa cổ kim Đông Tây, nên được kết nạp làm thành viên thứ 18 của hội "Savants du Monde", một hội giao lưu học thuật gồm nhiều nhà khoa học, nhà văn Pháp đương thời[1] (một số nguồn Việt Nam hiểu nhầm, cho rằng ông "đứng thứ 18 trong các đại văn hào thế giới", nhưng thực ra "Savants du Monde" chỉ là tên gọi khoa trương, về bản chất đây là một hội tự lập mang tính giao lưu cá nhân và thành viên chỉ toàn người Pháp mà thôi). Ông để lại hơn 100 tác phẩm về văn học, lịch sử, địa lý, từ điển và dịch thuật,... Riêng đối với báo chí viết bằng chữ Quốc ngữ tại Việt Nam, ông được coi là người tiên phong vì đã sáng lập, là Tổng biên tập tờ báo viết chữ quốc ngữ đầu tiên mang tên là Gia Định báo[2]. Tuy nhiên, ông cũng bị phê phán vì đã trợ giúp cho thực dân Pháp xâm chiếm và cai trị Việt Nam, và làm cố vấn cho Pháp trong việc đàn áp Phong trào Cần Vương của những người kháng chiến chống Pháp[3]. Có những người đã xếp Trương Vĩnh Ký vào nhóm người Việt cộng tác với thực dân Pháp tiêu biểu trong thế kỷ 19, cùng với Nguyễn Thân, Hoàng Cao Khải, Lê Hoan.[4] Trương Vĩnh Ký hiện là một trong những nhân vật lịch sử có nhiều ảnh hưởng đối với Việt Nam cuối thế kỉ 19 và là một trong những nhân vật gây tranh cãi nhiều nhất về vai trò của ông trong việc đàn áp các cuộc kháng chiến chống Pháp.