Đường sắt cao tốc Bắc – Nam

Đường sắt cao tốc Bắc – Nam hay Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam là một trong những dự án chiến lược của Đường sắt Việt Nam (ĐSVN).

Đường sắt cao tốc Bắc – Nam
Tổng quan đường sắt Việt Nam
Tổng quan
Tình trạng	Ý tưởng
Sở hữu	Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam
Vị trí	Việt Nam
Ga đầu	Ga Ngọc Hồi (Hà Nội)
Ga cuối	Ga Thủ Thiêm (Thành phố Hồ Chí Minh)
Nhà ga	70 ga (50 ga hành khách, 20 ga hàng hóa)
Dịch vụ
Hệ thống	Đường sắt cao tốc
Số lượt chạy	Chưa hoạt động
Điều hành	Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam
Trạm bảo trì	5 depot (3 depot lớn: Ngọc Hồi, Đà Nẵng, Long Thành - 2 depot nhỏ: Hà Tĩnh, Nha Trang)
Lịch sử
Hoạt động	Giai đoạn 1: 2031, thông tuyến năm 2041
Thông tin kỹ thuật
Chiều dài tuyến	1.508,6 km (937,4 mi)
Đặc điểm của nhà ga	Đường sắt trên cao
Khổ đường sắt	1.435 mm (4 ft 8+1⁄2 in) đường sắt khổ tiêu chuẩn
Điện khí hóa	25 kV 50 Hz AC
Tốc độ	350 km/h (220 mph)

Cục Đường sắt Việt Nam đã đưa ra kế hoạch xây dựng đường sắt cao tốc xuyên Việt: Năm 2010 sẽ hoàn thành báo cáo khả thi; từ năm 2011- 2020 sẽ xây dựng khu đoạn Hà Nội - Vinh và TP Hồ Chí Minh - Nha Trang; năm 2030 sẽ đưa vào khai thác tuyến Vinh - Nha Trang; năm 2035 sẽ hoàn thành tuyến Hà Nội - TP Hồ Chí Minh; năm 2050 sẽ hoàn thành toàn tuyến Lạng Sơn - Cà Mau và đi song song với tuyến và . Sau này các tuyến đường sắt cao tốc sẽ được xây dựng dựa theo và chạy song song các tuyến đường bộ cao tốc trong nước.

Theo phương án của nhà Tư vấn Hàn Quốc, nếu xây dựng đường sắt cao tốc, đường đôi, điện khí hóa, khổ 1435mm, với tốc độ 200 km/h thì từ tàu khách Lạng Sơn đến Cà Mau mất 11 giờ 58 phút. Với vận tốc đạt 300 km/giờ, tàu sẽ chạy trong 5 giờ 38 phút để đi từ Hà Nội đến TP HCM đối với tàu nhanh, chỉ đỗ các ga Vinh, Đà Nẵng, Nha Trang và 6 giờ 52 phút với tàu thường, đỗ ở tất cả các ga.^[1]

Đại diện chủ đầu tư cho biết dự án sẽ thu hồi 4.173 ha đất, 16.529 hộ gia đình có thể sẽ bị ảnh hưởng. Trong đó, thu hồi đất ở 9.480 hộ gia đình và thu hồi đất sản xuất 7.049 hộ.

Trong cuộc bỏ phiếu ngày 19 tháng 6 năm 2010, Quốc hội Việt Nam khóa XII đã bỏ phiếu bác bỏ dự án đường sắt cao tốc. Tuy nhiên đến năm 2015, Bộ trưởng Giao thông Đinh La Thăng chỉ đạo tiếp tục lập đề án đường sắt cao tốc Bắc-Nam để trình Quốc hội trước năm 2020,^[2] và đến ngày 30 tháng 11 năm 2024, Quốc hội Việt Nam khóa XV chính thức thông qua chủ trương đầu tư dự án trên.^[3]

Đến cuối tháng 5/2025, đã có 2 đơn vị đăng ký đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam này: Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed (thuộc VinGroup và Phạm Nhật Vượng) và Thaco.^{[cần dẫn nguồn]}

Nhà ga và Depot

Nguồn ^[4][5]

Tên	Vị trí	Km	Kết nối trực tiếp đường sắt hiện hữu	Xây mới	Kết nối	Chú thích
Đồng Đăng - Hà Nội
Ga Hữu Nghị	Cửa khẩu Hữu Nghị	0	Không	Có
Ga Đồng Đăng	Đồng Đăng, Cao Lộc, Lạng Sơn	0	Có	Có		Bắt đầu tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam Có depot đặt tại ga
Ga Lạng Sơn	thành phố Lạng Sơn, Lạng Sơn	15,54	Có	Có
Ga Chi Lăng	Chi Lăng, Lạng Sơn	24,664	Có	Có
Ga Lạng Giang	Lạng Giang, Bắc Giang	46,567	Có	Có
Ga Bắc Giang	thành phố Bắc Giang, Bắc Giang	59,986	Có	Có
Ga Bắc Ninh	thành phố Bắc Ninh, Bắc Ninh	80	Có	Có
Ga Từ Sơn	thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh	99,14	Có	Có
Ga Trâu Quỳ	Gia Lâm, Hà Nội	111,45	Có	Có
Ga Long Biên	Long Biên, Hà Nội	129,45	Có	Có
Hà Nội - Vinh
Ga Ngọc Hồi	Ngọc Hồi, Thanh Trì, Hà Nội	145	Có	Có	Tuyến số 1, Tuyến vành đai Ngọc Hồi - Thạch Lỗi, Ngọc Hồi - Lạc Đạo - Yên Viên	Có depot đặt tại ga
Ga Phủ Lý	Phủ Lý, Hà Nam	191,25	Có	Có
Ga Nam Định	Nam Định (huyện ngoại thành phía đông TP Nam Định)	213,51	Có	Có		Sẽ xây ga Nam Định mới tại vị trí phía bắc ga Nam Định cũ, huyện ngoại thành phía đông TP Nam Định, nơi giao nhau giữa đường sắt cao tốc và đường sắt hiện hữu
Ga Ninh Bình	Hoa Lư, Ninh Bình	249,38	Có
Ga Thanh Hóa	Thanh Hóa, Thanh Hóa	300,09	Có	Có
Depot Hoàng Mai	Hoàng Mai, Nghệ An	377,56	Không	Có		Depot bảo trì trong trường hợp khẩn cấp Sẽ cân nhắc xây dựng nhà ga tại vị trí này nếu có nhu cầu
Ga Vinh	Vinh, Nghệ An	430,89	Có			Có depot đặt gần ga Vinh
Hà Tĩnh - Huế
Ga Hà Tĩnh	Hà Tĩnh, Hà Tĩnh	472,82	Không	Có
Ga Vũng Áng	Kỳ Anh, Hà Tĩnh	514,18	Không	Có	Tuyến Viên Chăn - Vũng Áng
Ga Đồng Hới	Đồng Hới, Quảng Bình	600,29	Có
Ga Đông Hà	Đông Hà, Quảng Trị	697,91	Có
Ga Huế	Thuận Hóa, Huế	761,54	Có	Có
Đà Nẵng - Tuy Hòa
Ga Đà Nẵng	Hòa Minh, Liên Chiểu, Đà Nẵng	802,10	Có	Có		Nằm trong quy hoạch di dời ga Đà Nẵng
Ga Tam Kỳ	Tam Kỳ, Quảng Nam	852,67	Có
Ga Quảng Ngãi	Quảng Ngãi, Quảng Ngãi	962,19	Có
Ga Phù Mỹ	TT. Phù Mỹ, Phù Mỹ, Bình Định	1061,10	Có
Ga Diêu Trì	TT. Diêu Trì, Tuy Phước, Bình Định	1107,00	Có
Ga Tuy Hòa	Tuy Hòa, Phú Yên	1198,98	Có
Nha Trang - Thành phố Hồ Chí Minh
Ga Nha Trang	Nha Trang, Khánh Hòa	1310,9[6]	Có	Có		Nằm trong quy hoạch di dời ga Nha Trang Có depot đặt tại ga Nha Trang
Ga Tháp Chàm	Phan Rang – Tháp Chàm, Ninh Thuận	1387,6[6]	Có		Tuyến Tháp Chàm - Đà Lạt
Ga Tuy Phong	Tuy Phong, Bình Thuận	1452,55[6]	Không	Có
Ga Phan Thiết	Phan Thiết, Bình Thuận	1520,8[6]	Có (nhánh phụ Mương Mán - Phan Thiết)		Tuyến Phan Thiết - Gia Nghĩa
Depot Tân Nghĩa	Tân Nghĩa, Hàm Tân, Bình Thuận	1560,9	Không	Có		Depot bảo trì trong trường hợp khẩn cấp Sẽ cân nhắc xây dựng nhà ga tại vị trí này nếu có nhu cầu
Ga Long Thành	Sân bay Long Thành, Long Thành, Đồng Nai	1673,34[6]	Không	Có
Depot Long Trường	Long Trường, Thủ Đức, TPHCM	1700,5[6]				Depot phụ trợ cho ga Thủ Thiêm
Ga Thủ Thiêm	An Phú, TP Thủ Đức, TPHCM	1710	Không	Có	Tuyến Metro số 2 Đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - Long Thành
Thành phố Hồ Chí Minh - Cần Thơ
Ga Tân Kiên	Tân Kiên, Bình Chánh, TPHCM	1741,78	Có	Có
Ga Bến Lức	Bến Lức, Long An	1755,6	Có
Ga Tân An	Tân An, Long An	1770,55[6]	Không	Có
Ga Trung Lương	Mỹ Tho, Tiền Giang	1787,8[6]
Ga Trung Lương	Cai Lậy, Tiền Giang	1800	Không	Có
Ga Cái Bè	Cái Bè, Tiền Giang	1814,34[6]	Không	Có
Ga Mỹ Thuận	Vĩnh Long	1834,45[6]	Không	Có
Ga Cái Răng	Cái Răng, Cần Thơ	1867	Không	Có
Hậu Giang - Cà Mau
Ga Ngã Bảy	Ngã Bảy, Hậu Giang	1894,78	Có	Có
Ga Sóc Trăng	Thành phố Sóc Trăng, Sóc Trăng	1918,6	Có
Ga Bạc Liêu	Thành phố Bạc Liêu, Bạc Liêu	1960,55[6]	Không	Có
Ga Giá Rai	Giá Rai, Bạc Liêu	1988,8[6]
Ga Cà Mau	Thành phố Cà Mau, Cà Mau	2020	Không	Có
Ga Năm Căn	Năm Căn, Cà Mau	2070	Không	Có		Kết thúc tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam

Tuyến đường Hà Nội - Vinh

Đây là tuyến sẽ được xây dựng là đường sắt đôi, bảo đảm cho tàu có thể chạy với tốc độ 200 km/h, nhưng cơ sở hạ tầng có thể đáp ứng tốc độ 350 km/h. Khi hoàn thành, hành trình Hà Nội - Vinh sẽ được rút xuống chỉ còn 2 giờ (nếu chạy tốc độ 200 km/h) và 1 giờ 34 phút (tốc độ 350 km/h). Chiều dài toàn tuyến là hơn 283 km gồm 6 ga chính trên.

Trong đó đoạn qua Hà Nội sẽ sử dụng đường sắt hiện tại ở phía Tây nhằm giảm thiểu được xung đột. Đoạn qua Hà Tây sẽ cách xa đường sắt hiện tại và giảm thiểu giao cắt với quốc lộ 1, khu vực đông dân cư và nhà máy. Đoạn qua Hà Nam sẽ quy hoạch hướng tuyến gần với đường bộ cao tốc và xây dựng ga mới ở phía đông ga Phủ Lý hiện tại. Đoạn qua Nam Định sẽ xây dựng ga bên ngoài phía Tây ga Nam Định.

Đoạn qua Ninh Bình sẽ chạy song song với đường bộ cao tốc về phía Đông khu quy hoạch đô thị của Ninh Bình và chạy vòng điểm du lịch hồ Đồng Thái. Đoạn qua Thanh Hóa sẽ chạy về phía Tây khu đô thị Thanh Hóa để tránh ảnh hưởng đến khu vực động dân cư và địa danh lịch sử. Đoạn qua Nghệ An sẽ chạy về phía Tây của khu quy hoạch đô thị TP Vinh. Đoạn Hà Tĩnh cũng quy hoạch hướng tuyến về phía Tây của đường vành đai đô thị Hà Tĩnh.

Tuyến đường Vinh - Nha Trang

Tuyến đường Nha Trang - TP Hồ Chí Minh

Tuyến đường sắt cao tốc Nha Trang - TP Hồ Chí Minh khởi đầu tại TP Hồ Chí Minh, đi qua các tỉnh Đồng Nai, Bình Thuận, Ninh Thuận và Khánh Hoà. Trên toàn tuyến có 6 nhà ga và 2 ga mới đều ở tại Khánh Hoà và TP Hồ Chí Minh. Tiêu chuẩn thiết kế áp dụng đối với đường cấp 1 và đường cao tốc, có thể chạy tàu với vận tốc 350 km/h.

So với tuyến đường sắt Thống Nhất, tuyến này chạy thẳng từ Thủ Thiêm - Long Thành - Tân Nghĩa - Phan Thiết, không nối vào ga Hòa Hưng, không đi qua địa phận tỉnh Bình Dương và thành phố Biên Hòa, Đồng Nai

Đây là dự án hỗ trợ kỹ thuật được thực hiện từ nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của Chính phủ Hàn Quốc. Đoạn đường sắt này nằm trong tổng thể của tuyến đường sắt cao tốc từ Hà Nội đi TP Hồ Chí Minh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Các chỉ tiêu kinh tế

Tổng vốn đầu tư

1. Phương án của Chính phủ Việt Nam: Tổng vốn đầu tư toàn Dự án là 55,853 tỷ USD, trong đó phần vốn đầu tư cho Thiết bị là 9,587 tỷ USD.
2. Theo tính toán của các nhà kinh tế của Việt Nam không tham gia dự án: Tổng vốn đầu tư toàn Dự án là 110,157 tỷ USD.

Thời gian hoàn vốn

1. Phương án của Chính phủ Việt Nam:
   • Vốn đầu tư cho Phần xây dựng công trình sẽ do Chính phủ chịu, không phải thu hồi.
   • Vốn thiết bị nhanh nhất là từ 10 đến 12 năm (nhà đầu tư chỉ đầu tư Phần thiết bị và tổ chức kinh doanh vận hành, nên chỉ dự kiến thu hồi vốn thiết bị).
2. Theo tính toán của các nhà kinh tế của Việt Nam không tham gia dự án: (Thời gian thu hồi Vốn Đầu tư của Dự án)
   • Với Lợi nhuận hàng năm của toàn Dự án là 0,958 tỷ USD/năm, Thời gian thu hồi Vốn Đầu tư của Dự án sẽ là: 110,157 tỷ USD/(0,958 tỷ USD/năm) = 114,8 năm
   • Với Lợi nhuận hàng năm của toàn Dự án là 0,797 tỷ USD/năm, Thời gian thu hồi Vốn Đầu tư của Dự án sẽ là: 110,157 tỷ USD/(0,797 tỷ USD/năm) = 138 năm

Xem thêm

• Dự án đường sắt cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Cần Thơ
• Đường sắt cao tốc Tháp Chàm – Đà Lạt – Buôn Ma Thuột