Danh sách Nghệ sĩ nhân dân Việt Nam
bài viết danh sách Wikimedia From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Nghệ sĩ nhân dân là danh hiệu cao nhất mà nhà nước Việt Nam trao tặng cho những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, cao hơn cả danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Từ năm 1984 đến 2023, Việt Nam đã tổ chức tất cả 10 đợt trao tặng danh hiệu này, lần lượt vào các năm 1984, 1988, 1993, 1997, 2001, 2007, 2011, 2015, 2019 và 2023 với 573 nghệ sĩ được trao tặng Nghệ sĩ Nhân dân.[1] Trong tổng số Nghệ sĩ nhân dân Việt Nam, có nghệ sĩ Mạnh Linh bị tước danh hiệu vào năm 1996 và nghệ sĩ Y Moan được đặc cách trao tặng danh hiệu vào năm 2010.[2] Dưới đây là danh sách Nghệ sĩ nhân dân Việt Nam đã được phong thưởng theo từng đợt.
Remove ads
Đợt 1 (1984)
Ngày 25 tháng 1 năm 1984, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Văn Đồng đã ký quyết định số 44-CT phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho tất cả 40 Nghệ sĩ hoạt động trong 4 lĩnh vực: ca nhạc, điện ảnh, múa và sân khấu.[3][4] Trong lần phong tặng này, có Thanh Huyền là nữ ca sĩ đầu tiên và Trà Giang là diễn viên điện ảnh đầu tiên được trao tặng danh hiệu.[5] Đặc biệt là nghệ sĩ dương cầm gốc Việt Đặng Thái Sơn trở thành nghệ sĩ trẻ tuổi nhất được trao tặng danh hiệu khi anh trở thành Nghệ sĩ nhân dân khi mới 26 tuổi.[6]
Âm nhạc
Điện ảnh
Múa
Sân khấu
Remove ads
Đợt 2 (1988)
Ngày 11 tháng 11 năm 1988, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công đã ký quyết định số 172KT/HĐNN trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho 13 nghệ sĩ trong đợt phong thưởng thứ 2 này.[4] Sáng ngày 7 tháng 12 cùng năm, Bộ Văn hóa đã tổ chức họp báo để chính thức công bố về danh sách nghệ sĩ được trao tặng danh hiệu.[81] Trong đợt trao thưởng này có nhạc trưởng Đinh Ngọc Liên, chỉ huy đầu tiên của Đoàn Quân nhạc Việt Nam. Ông đã trở thành Nghệ sĩ nhân dân đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam.[82]
Mặc dù là đợt phong thưởng có số lượng ít nhất, nhưng trong số 13 nghệ sĩ nhận danh hiệu vào năm 1988 đã có một trường hợp bị tước danh hiệu, đó là nghệ sĩ kịch nói Mạnh Linh (tên thật là Phạm Văn Lạng) khi ông đã bị phán án tù vào năm 1996.[83][84] Cho đến nay, đây vẫn là trường hợp hi hữu của danh hiệu này.[85]
Remove ads
Đợt 3 (1993)
Ngày 14 tháng 1 năm 1993, Chủ tịch nước Lê Đức Anh đã ký quyết định số 64/KT-CTN về việc phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho 39 nghệ sĩ.
Remove ads
Đợt 4 (1997)
Ngày 3 tháng 2 năm 1997, Chủ tịch nước Lê Đức Anh đã kí quyết định số 1157/KT-CTN trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho 38 nghệ sĩ.[174]
Remove ads
Đợt 5 (2001)
Ngày 29 tháng 8 năm 2001, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã ký quyết định số 640/2001/QĐ/CTN trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho 22 nghệ sĩ.[226][227] Trong đợt phong tặng này, Lê Khanh là diễn viên sân khấu trẻ nhất được phong danh hiệu khi mới 38 tuổi.[228]
Remove ads
Đợt 6 (2007)
Ngày 11 tháng 1 năm 2007, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã ký quyết định trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho 39 nghệ sĩ. Ngày 6 tháng 2 cùng năm, quyết định chính thức được công bố.[272][273] Đặc biệt trong đợt phong tặng này, có một số nghệ sĩ tự do đã được tôn vinh.[274]
Điện ảnh & truyền hình
Âm nhạc
Sân khấu
Múa
Truy tặng
Remove ads
Đợt 7 (2011)
Ngày 3 tháng 4 năm 2011, Bộ Văn hóa Việt Nam ra văn bản thông báo đã có kết quả xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân lần thứ 7. Đến ngày 27 tháng 4 năm 2012, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký quyết định số 533/QĐ-CTN trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân cho 73 nghệ sĩ,[335][336] trong đó có 7 nghệ sĩ điện ảnh được truy tặng danh hiệu.[337] Lễ trao tặng danh hiệu diễn ra vào ngày 19 tháng 5 năm 2012, trong đợt xét tặng này có trường hợp hy hữu của đạo diễn Đặng Xuân Hải, sau một loạt tranh cãi vì việc các tác phẩm để xét tặng Giải thưởng Nhà nước cũng như không có tên trong danh sách phong tặng danh hiệu được ký vào ngày 27 tháng 4.[338] Nhiều nghệ sĩ tên tuổi của hội điện ảnh Việt Nam đã được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân như Huy Thành, Hải Ninh, Đặng Nhật Minh, Trà Giang và nguyên cán bộ cấp cao Lê Khả Phiêu đã lên tiếng bảo vệ nam nghệ sĩ.[339] Cho đến ngày 18 tháng 5, chủ tịch nước đã có quyết định phong cho ông danh hiệu này, diễn ra ngay trước lễ phong tặng chính thức 1 ngày, nâng số nghệ sĩ được phong tặng lên 74.[340]
Sân khấu
Âm nhạc
Điện ảnh
Múa
Phát thanh – truyền hình
Remove ads
Đợt 8 (2015)
Ngày 9 tháng 7 năm 2015, Bộ Văn hoá Việt Nam công bố kết quả xét tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân lần thứ 8.[432] Ngày 10 tháng 1 năm 2016, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký quyết định trao tặng danh hiệu cho 102 cá nhân nghệ sĩ.[433]
Âm nhạc
Điện ảnh
Múa
Sân khấu
Phát thanh – truyền hình
Remove ads
Đợt 9 (2019)
Ngày 12 tháng 8 năm 2019, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định trao tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân cho 84 nghệ sĩ. Ngày 29 tháng 8 cùng năm, lễ trao tặng được tổ chức tại Nhà hát Lớn Hà Nội.[504][505][506]
Âm nhạc
Điện ảnh
Múa
Phát thanh – truyền hình
Sân khấu
Truy tặng
Remove ads
Đợt 10 (2023)
Ngày 22 tháng 6 năm 2023, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng ký quyết định 724/QĐ-CTN và 725/QĐ-CTN về việc phong tặng nghệ sĩ nhân dân cho 77 nghệ sĩ, truy tặng với 5 cá nhân.[520] Tiếp đó, ngày 28 tháng 11 cùng năm, Chủ tịch nước ký và thông qua Quyết định 1431/QĐ-CTN xét tặng thêm 42 nghệ sĩ. Tổng cả hai đợt xét duyệt, có tất cả 125 nghệ sĩ được trao, truy tặng danh hiệu nghệ sĩ nhân dân đợt 10.[521][522] Mọi năm, hội đồng cấp nhà nước chỉ nhận 1 đợt hồ sơ xét duyệt và trình Chủ tịch nước phê duyệt; nhưng lần này, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng có 2 lần ký quyết định sau 2 đợt hội đồng cấp nhà nước nhận hồ sơ từ 46 hội đồng các cấp liên quan. Dù ban đầu lễ trao tặng dự kiến tổ chức vào ngày 26 tháng 1 năm 2024, nhưng sau đó hoãn hai lần và tới ngày 6 tháng 3 cùng năm thì mới diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội.[523] Thời gian diễn ra lễ xét duyệt cũng chậm hơn so với mọi năm.[524]
Đây là đợt xét tặng có số lượng nghệ sĩ lớn nhất từ trước đến nay; trong đó lĩnh vực sân khấu có nhiều cá nhân được phong tặng nhất với hơn 60 người.[525] Trong đợt này có ca sĩ Phạm Phương Thảo là ca sĩ trẻ nhất nhận danh hiệu nghệ sĩ nhân dân ở tuổi 42, ngoài ra còn có Trịnh Kim Chi là Á hậu đầu tiên được phong tặng danh hiệu này.[526] Bên cạnh đó, nhạc sĩ Chanh Sa Thea cũng trở thành nghệ sĩ nhân dân đầu tiên của tỉnh Sóc Trăng.[527]
Âm nhạc
Điện ảnh
Múa
Phát thanh – truyền hình
Truy tặng
Remove ads
Đặc cách
Chú thích
Tham khảo
Nguồn
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads