Hassi

Hassi là nguyên tố tổng hợp với ký hiệu Hs và số nguyên tử 108, và là nguyên tố nặng nhất của nhóm 8 (VIII). Nguyên tố này được quan sát đầu tiên năm 1984. Trong số các đồng vị thì ²⁶⁹Hs có thời gian tồn tại lâu nhất với chu kỳ bán rã khoảng ~10 giây. Cũng có dấu hiệu cho thấy rằng đồng vị ^277bHs với chu kỳ bán rã ~16,5 năm, làm cho nó trở thành một trong các hạt nhân siêu nặng có thời gian tồn tại lâu nhất. Có hơn 100 nguyên tử hassi cho đến nay trong các phản ứng hợp hạch nóng và lạnh khác nhau, ở cả hai loại hạt nhân bố và sản phẩm phân rã.
Các thí nghiệm cho đến nay đã xác nhận rằng hassi là một thành viên đặc trưng trong nhóm 8 thể hiện trạng thái oxy hóa +8, tương tự như osmi.

Hassi, 108Hs
Tính chất chung
Tên, ký hiệu	hassi, Hs
Phiên âm	hát-xi
Hình dạng	không rõ
Hassi trong bảng tuần hoàn
Os ↑ Hs ↓ (Upo) bohri ← hassi → meitneri
Số nguyên tử (Z)	108
Khối lượng nguyên tử chuẩn (Ar)	[269]
Phân loại	kim loại chuyển tiếp
Nhóm, phân lớp	8, d
Chu kỳ	Chu kỳ 7
Cấu hình electron	[Rn] 5f14 6d6 7s2 (dự đoán)
mỗi lớp	2, 8, 18, 32, 32, 14, 2 (dự đoán)
Tính chất vật lý
Trạng thái vật chất	rắn có lẽ
Tính chất nguyên tử
Trạng thái oxy hóa	8
Bán kính liên kết cộng hóa trị	134 (ước lượng)[1] pm
Thông tin khác
Số đăng ký CAS	54037-57-9
Đồng vị ổn định nhất
Bài chính: Đồng vị của hassi
Iso NA Chu kỳ bán rã DM DE (MeV) DP 277aHs syn 2 s SF 277bHs ? syn ~11 min[2] SF 275Hs syn 0,15 s α 9,30 271Sg 273Hs syn 0,24 s α 9,59 269Sg 271Hs syn 40# s α 9,27, 9,13 267Sg 270Hs syn 3,6 s α 9,02, 8,88 266Sg 269Hs syn 9,7 s α 9,21, 9,10, 8,97 265Sg 268Hs syn 0,36 s α 9,48 264Sg 267mHs syn 0,8 s α 9,83 263Sg 267Hs syn 52 ms α 9,99, 9,87 263Sg 266Hs syn 2,3 ms α 10,18 262Sg 265mHs syn 0,75 ms α 261Sg 265Hs syn 2,0 ms α 261Sg 264Hs syn ~0,8 ms ,5 α 10,43 260Sg ,5 SF 263Hs syn 0,74 ms α 10,89, 10,72, 10,57 259Sg

Lịch sử

Phát hiện

Hassi được tổng hợp đầu tiên năm 1984 bởi nhóm nghiên cứu người Đức dẫn đầu là Peter Armbruster và Gottfried Münzenberg ở Viện nghiên cứu ion nặng (Gesellschaft für Schwerionenforschung) tại Darmstadt. Nhóm này đã bắn phát hạt nhân chì bằng hạt nhân ⁵⁸Fe tạo ra 3 nguyên tử ²⁶⁵Hs theo phản ứng:

²⁰⁸
₈₂Pb
+ ⁵⁸
₂₆Fe
→ ²⁶⁵
₁₀₈Hs
+ n

IUPAC/IUPAP Transfermium Working Group (TWG) đã công nhận nhóm làm việc tại GSI là những người đã phát hiện ra nguyên tố này năm 1992. ^[3]

Đặt tên

Về mặt lịch sử, nguyên tố 108 được biết đến là eka-osmium. Trong thời gian tranh cãi về các tên gọi của các nguyên tố, IUPAC tạm thời đặt tên nguyên tố này là unniloctium (ký hiệu Uno), theo tên gọi hệ thống.

Tên gọi hassi được nhóm phát hiện đề xuất năm 1992, theo tên tiếng Latin tiểu bang Hesse của Đức nơi đặt viện nghiên cứu này (L. hassia German Hessen).

Năm 1994, hội đồng IUPAC đã đề nghị đặt tên nguyên tố 108 là hahnium (Hn)^[4], mặc cho quy ước có từ lâu để cho người phát hiện có quyền đề xuất tên gọi. Sau những phản đối từ những người phát hiện, tên gọi hassium (Hs) được thông qua năm 1997.^[5]