Nhóm ngôn ngữ Bahnar
Nhánh con của ngữ hệ Nam Á From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Nhóm ngôn ngữ Bahnar là một nhóm 30 ngôn ngữ, được nói bởi chừng 700.000 người ở Việt Nam, Campuchia, và Lào. Hầu hết ngôn ngữ trong nhóm này đều khá điển hình cho ngữ hệ Nam Á nói chung, cả về từ vựng và ngữ âm. Paul Sidwell ghi nhận rằng những ngôn ngữ Nam Á mà về địa lý càng gần với nhánh Bahnar và Cơ Tu thì lại càng giống những nhánh này.
Remove ads
Phân loại
Sidwell (2009) tạm chia nhóm ngôn ngữ Bahnar ra thành bốn nhánh con, trong đó tiếng Co (Kor) nằm riêng trong nhánh Bahnar Đông.[2][3]
Những ngôn ngữ Bahnar chưa phân loại ở Campuchia là Mel, Khaonh, Ra’ong, và Thmon.[4]
- Nhóm Bahnar
- Bahnar Tây
- Bahnar Trung
- Bahnar Bắc
- Bahnar Đông
- Co (Kor)
Bahnar Bắc
Nhánh Bahnar Bắc nằm ở phía bắc của nhóm ngôn ngữ Chăm-Aceh.[5] Tiếng Xơ Đăng và Hrê có đông người nói nhất (mỗi tiếng có chừng 100.000 người).
| Bắc |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hai ngôn ngữ Bahnar Bắc có quá ít thông tin để phân loại chính xác hơn là tiếng Duan và Katua.
Bahnar Tây
Nhánh Bahnar Tây nằm ở phía tây nhóm Bahnar Bắc,[6] Khác các nhánh ngôn ngữ Bahnar khác, nhánh Bahnar Tây chịu ảnh hưởng của tiếng Khmer thay vì của các ngôn ngữ Chăm-Aceh, và cũng chịu ảnh hưởng của ngữ chi Cơ Tu (Sidwell 2003).
- Bahnar Tây
- Brâu–Kavet: Lave (Brâu), Kru'ng, Kravet
- Jru', Su', Juk
- Nyaheun
- Oi–The: Jeng; Oy, Sok, Sapuan, The
Sidwell (2003) đề xuất cách phân loại nhánh Bahnar Tây như sau, trong đó tiếng Lavi tách ra trước nhất. Tiếng Jru'/Laven, Su', và Juk tạo ra nhóm chung tách ra thứ hai, rồi đến phần còn lại. Tiếng Jru' và tiếng Brâu mỗi tiếng đều có vài chục ngàn người nói, còn các ngôn ngữ khác chỉ đến vài ngàn.
Bahnar Trung
Về địa lý, nhánh Bahnar Trung bị tách đôi, với người nói ngôn ngữ Chăm-Aceh ở giữa,[6][7] Tiếng Bahnar, M'Nông, và Xrê (Kơ Ho) mỗi ngôn ngữ có hơn 100.000 người nói.
- Bahnar Trung
Tiếng Kassang là một ngôn ngữ Bahnar (Sidwell 2003), dù Ethnologue xếp nó vào nhóm Cơ Tu.
Sidwell (2002, 2003) đề xuất cách phân loại sau.[8] Chú ý rằng Sidwell (2009) phân loại tiếng Co vào một nhánh riêng, gọi là Bahnar Đông.
Sơ đồ (2022)
- Bahnar Bắc (2022)[9]
| Bahnar Bắc |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Remove ads
Chú thích
Tham khảo
Liên kết ngoài
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads