Rutil

Rutil là một loại khoáng vật gồm chủ yếu là titan dioxide, TiO₂. Rutil là loại TiO₂ tự nhiên phổ biến nhất. Hai biến thể đồng hình hiếm gặp hơn của TiO₂ là anatas (đôi khi được gọi là "octahedrit"), và brookit.

Rutil
Các tinh thể rutil màu đỏ rượu vang ở thung lũng Binn, Thụy Sĩ (kích thước: 2,0 x 1,6 x 0,8 cm)
Thông tin chung
Thể loại	Khoáng vật oxide
Công thức hóa học	TiO2
Phân loại Strunz	04.DB.05
Hệ tinh thể	bốn phương
Nhóm không gian	Tháng đôi bốn phương kép Ký hiệu H-M: (4/m 2/m 2/m) Nhóm không gian: P 4/mnm
Ô đơn vị	a = 4,5937 Å, c = 2,9587 Å; Z = 2
Nhận dạng
Màu	nâu đỏ, đỏ, vàng nhạt, xanh dương nhạt, tím, hiếm gặp màu lục cỏ, màu đen nếu có Nb–Ta nhiều
Dạng thường tinh thể	Các tinh thể hình kim đến lăng trụ, kèo dài và song song theo [001]
Song tinh	phổ biến theo {011}, hoặc {031}; song tinh tiếp xúc với 2, 6, hoặc 8 tinh thể tuần hoàn
Cát khai	tốt theo {110}, trung bình theo {100}, một phần theo {092} và {011}
Vết vỡ	không phẳng đến bán vỏ sò
Độ cứng Mohs	6,0 - 6,5
Ánh	Adamantin đến bán kim
Màu vết vạch	đỏ tươi đến đỏ sẫm
Tính trong mờ	đục, trong suốt đối với mảnh vỡ mỏng
Tỷ trọng riêng	4,23 tăng theo hàm lượng Nb–Ta
Thuộc tính quang	một trục (+)
Chiết suất	nω = 2,613 nε = 2,909 (589nm)
Khúc xạ kép	0,296 (589nm)
Đa sắc	vàng-lục-đỏ nâu yếu đến rõ
Tán sắc	mạnh
Tính nóng chảy	có thể nóng chảy trong carbonat kiềm
Độ hòa tan	không hoà tan trong acid
Tạp chất phổ biến	Fe, Nb, Ta
Tham chiếu	[1][2][3][4]

Phân bố

Rutil là một khoáng vật phụ phổ biến trong đá biến chất nhiệt độ cao và áp suất cao, và trong đá mácma. Về mặt nhiệt động lực học, rutil là đa hình ổn định nhất của TiO₂ ở mọi nhiệt độ, thể hiện tổng mức năng lượng tự do thấp hơn so với giai đoạn siêu bền của anatas hoặc brookit.^[5] Do đó, sự chuyển đổi trạng thái kích thích của dạng thù hình TiO₂ thành rutile là không thể đảo ngược. Vì nó có thể tích phân tử thấp nhất trong ba dạng thù hình chính; nó thường là giai đoạn mang titan chính trong hầu hết các đá biến chất áp suất cao, chủ yếu là eclogit.

Xem thêm

• Danh sách khoáng vật