Steam Controller

Steam Controller là một tay cầm chơi game do Valve phát triển để sử dụng với máy tính cá nhân chạy Steam trên Windows, macOS, Linux, điện thoại thông minh hoặc SteamOS. Tay cầm này được thiết kế không chỉ cho các trò chơi phát triển cho tay cầm mà còn cho các trò chơi truyền thống vốn được chơi bằng bàn phím và chuột. Sản phẩm được phát hành vào tháng 11 năm 2015 cùng với Steam Machine của Valve và bị ngừng sản xuất vào tháng 11 năm 2019.^[1] Các phiên bản mới của Steam Controller và Steam Machine đã được công bố vào tháng 11 năm 2025, cùng với một mũ thực tế ảo mới mang tên Steam Frame.^[2]

Steam Controller

Steam Controller thế hệ đầu tiên
Nhà phát triển	Valve Corporation
Loại	Tay cầm chơi game
Ngày phát hành	10 tháng 11 năm 2015 (2015-11-10) (thế hệ đầu tiên) Quý 1 năm 2026 (thế hệ thứ hai)
Ngừng sản xuất	Tháng 11 năm 2019 (thế hệ đầu tiên)
Website	store.steampowered.com/sale/steamcontroller

Tính năng

Steam Controller có hai bàn rê cảm ứng (trackpad) có thể nhấp, thay vì các cần điều khiển ngón tay cái (thumb-stick) điển hình hơn trên các tay cầm hiện đại, và mười bốn nút, bao gồm các nút ở mặt trước, cạnh trên và mặt dưới. Các bàn rê cảm ứng này tích hợp phản hồi xúc giác; Chris Kohler của tạp chí Wired đã mô tả trải nghiệm khi chơi Civilization V tại một sự kiện báo chí của Valve, ghi nhận rằng khi anh dùng bàn rê cảm ứng để di chuyển con trỏ chuột, các nam châm điện bên trong tay cầm đã tạo ra phản hồi âm thanh và xúc giác như thể đang dùng một viên bi lăn (trackball).^[3] Mặc dù tay cầm được thiết kế cho nền tảng Steam Machine, nó cũng có thể được sử dụng với Steam trên các PC thông thường.^[4] Tay cầm cũng bao gồm các cảm biến con quay hồi chuyển để phát hiện hướng tương đối của nó.

Một trang cấu hình tiêu biểu cho Steam Controller, thể hiện hàng loạt các cài đặt có thể được điều chỉnh cho từng trò chơi

Tay cầm được tinh chỉnh để sử dụng trong chế độ Big Picture của Steam; điều này cho phép người chơi truy cập các tùy chọn chi tiết để thiết lập các tính năng khác nhau của tay cầm trên cơ sở từng trò chơi, bao gồm ánh xạ nút/bàn rê cảm ứng và độ nhạy, cũng như truy cập các cấu hình tay cầm do người dùng khác chia sẻ. API Steamworks cho phép các nhà phát triển cung cấp các cài đặt chi tiết hơn cho Steam Controller khi ở chế độ Big Picture. Ngoài chế độ Big Picture, tay cầm hoạt động như một tay cầm hai cần điều khiển tiêu chuẩn, mặc dù Valve có kế hoạch cập nhật Steam để cho phép giữ lại các cài đặt Big Picture đã thiết lập trước đó cho từng trò chơi.^[5]

Phát triển

Thiết kế ban đầu của tay cầm bao gồm một màn hình cảm ứng ở trung tâm. Màn hình này sẽ hoạt động như một bàn di chuột và cho phép người chơi thực hiện các hành động thường không thể có trên tay cầm, chẳng hạn như tương tác trực tiếp với Steam hoặc SteamOS, và phủ lớp hiển thị của màn hình cảm ứng lên màn hình của người chơi để cho phép thao tác trong game mà không làm xao lãng khỏi màn hình chính. Tuy nhiên, tại sự kiện Steam Dev Days vào tháng 1 năm 2014, Valve tiết lộ rằng họ đã từ bỏ ý tưởng màn hình cảm ứng, thay vào đó đã sắp xếp lại các nút bấm hiện có để tương thích tốt hơn với các trò chơi hiện hành.^[6]

Một nguyên mẫu ban đầu của Steam Controller

Valve đã trải qua nhiều phiên bản lặp lại cho một tay cầm có thể mô phỏng các điều khiển của bàn phím và chuột, sử dụng các nguyên mẫu được tạo bằng công nghệ in 3D để kiểm tra tính công thái học. Các phiên bản đầu của thiết kế bao gồm một viên bi lăn tích hợp để mô phỏng chức năng chuột, nhưng cuối cùng họ đã chọn bàn rê cảm ứng để cung cấp nhiều chức năng tùy chỉnh hơn cho các nhà phát triển, bao gồm cả khả năng mô phỏng chuyển động của viên bi lăn bằng cách theo dõi chuyển động của ngón tay trên bàn rê. Bàn rê cảm ứng và thiết kế tổng thể của tay cầm được tạo ra để giảm thiểu sự tiếp xúc của ngón tay cái người chơi lên bàn rê khi cầm thiết bị.^[7]

Trái ngược với kế hoạch cho phép nhiều bên thứ ba sản xuất Steam Machine, Valve đã dự định là nhà sản xuất duy nhất của Steam Controller. Greg Coomer của Valve cho biết quyết định này nhằm đạt được sự triển khai tốt nhất và hiện thực hóa tầm nhìn của Valve đối với thiết bị. Ông lưu ý: "chúng tôi không nghĩ rằng việc gia công thiết kế và hoàn thiện tay cầm có thể thực hiện được theo cách cho phép các bên thứ ba lấy ý tưởng hoặc thiết kế tham khảo từ chúng tôi và đưa ra thị trường đủ sớm".^[8]

Valve đã làm rõ rằng họ sẽ công bố các thông số kỹ thuật để các tay cầm của bên thứ ba có thể được phát triển (điều này đã được thực hiện công khai vào tháng 3 năm 2016).^[9] Tính đến tháng 12 năm 2015^{[cập nhật]}, Valve đã hợp tác với dây chuyền lắp ráp robot của Flex tại Buffalo Grove, Illinois để sản xuất tay cầm. Một cách hài hước, các máy móc này đã được dán nhãn hiệu Aperture Science, công ty hư cấu từ loạt game Portal của Valve, cho đến khi sản phẩm bị ngừng sản xuất.^[10][11]

Cập nhật

Dựa trên phản hồi của cộng đồng sau khi ra mắt, Valve đã tung ra các bản cập nhật nhằm tăng khả năng tùy biến của người dùng và cải thiện các tính năng của tay cầm. Các cải tiến bao gồm các sơ đồ điều khiển chuyển động và nhắm bắn bằng con quay hồi chuyển, khả năng kích hoạt hành động giới hạn di chuyển con trỏ trong các khu vực nhất định trên giao diện người dùng (ví dụ như để thao tác bản đồ nhỏ của trò chơi), một cửa sổ bật lên truy cập nhanh 16 lệnh có thể hoạt động tương tự như các phím nóng, lưu cấu hình tay cầm trên đám mây, và hỗ trợ cho các trò chơi không thuộc Steam có thể chơi qua Steam Overlay.^[12][13]

Một số bản cập nhật đã được giới thiệu vào tháng 6 năm 2016. Một bản cập nhật cho phép người dùng tạo các hành động để chuyển đổi nhanh giữa hai hoặc nhiều cấu hình khác nhau. Bản cập nhật này cũng cho phép tùy chỉnh các điều khiển cảm biến chuyển động để sử dụng cho các trò chơi thực tế ảo.^[14] Một bản cập nhật thứ hai vào tháng 6 năm 2016 cho phép các nút trở thành 'Activators' (Trình kích hoạt), có thể phản hồi khác nhau tùy theo loại thao tác, ví dụ như phân biệt giữa một lần nhấn ngắn, một lần giữ lâu và một lần nhấn đúp. Các 'Activators' này cũng có thể được sử dụng để mô phỏng việc giữ liên tục một nút chỉ với một lần nhấn, chẳng hạn như hành động cúi người trong nhiều game bắn súng.^[15]

Sau đó, Valve đã phát triển các tính năng tùy chỉnh và giao diện người dùng tương tự cho các tay cầm tương thích khác. Bản cập nhật đầu tiên dạng này được phát hành cho tay cầm DualShock 4 của Sony vào tháng 12 năm 2016, và hỗ trợ beta cho các tay cầm khác bao gồm Xbox One vào tháng 1 năm 2017. Hỗ trợ cho Nintendo Switch Pro Controller đã được thêm vào tháng 5 năm 2018.^[16] Các tay cầm này vốn đã có thể sử dụng trên Steam thông qua chức năng cơ bản của hệ điều hành.^[17][18][19]

Vào ngày 23 tháng 3 năm 2016, Valve thông báo sẽ công bố công khai bản vẽ hình học thiết kế có sự hỗ trợ của máy tính (CAD) cho tay cầm Steam. Các bản vẽ này được phát hành theo giấy phép Creative Commons.^[20][21] Vào tháng 5 năm 2018, Valve đã cập nhật tay cầm để kích hoạt giao tiếp Bluetooth, cho phép nó ghép nối với các thiết bị di động. Điều này cho phép tay cầm được sử dụng cùng với ứng dụng Steam Link, một giải pháp thay thế cho phần cứng Steam Link.^[22]

Phát hành và đón nhận

Phiên bản của Steam Controller được tặng trong sự kiện Steam Dev Days 2016

Steam Controller được phát hành chính thức vào tháng 11 năm 2015, cùng với việc ra mắt Steam Machines.^[23] Đến tháng 6 năm 2016, hơn 500.000 chiếc đã được bán ra,^[24] và đến tháng 10, gần một triệu chiếc đã được bán, bao gồm cả các tay cầm bán kèm với Steam Machines.^[25][26] Vào tháng 10 năm 2016, Valve tiết lộ có 27.000 tay cầm đang được "sử dụng tích cực hàng ngày".^[27] Vào tháng 9 năm 2018, Valve công bố số liệu mới cho thấy có khoảng 1,5 triệu Steam Controller được kết nối với Steam, chiếm khoảng 14% tổng số tay cầm được kết nối với Steam trong tháng thực hiện khảo sát. Để so sánh, tay cầm phổ biến nhất được sử dụng với Steam là tay cầm Xbox 360, với khoảng 27,2 triệu kết nối, trong đó 14% được kết nối trong tháng khảo sát.^[28]

Valve thông báo vào tháng 11 năm 2019 rằng họ đã ngừng sản xuất tay cầm và bán hết số hàng tồn kho còn lại với giá giảm đáng kể.^[1]

Vụ kiện của Ironburg Inventions

Năm 2020, Ironburg Inventions đã đệ đơn kiện Valve, cáo buộc rằng Valve đã cố ý vi phạm bằng sáng chế của họ^[29] với việc bổ sung các nút ở mặt sau sau khi biết về bằng sáng chế của Ironburg vào năm 2014. Phiên tòa xét xử có bồi thẩm đoàn bắt đầu vào tháng 1 năm 2021.^[30][31] Bồi thẩm đoàn đã phán quyết rằng Valve đã cố ý vi phạm bằng sáng chế của Ironburg, và buộc Valve bồi thường cho Ironburg 4 triệu đô la Mỹ tiền bồi thường thiệt hại cơ bản.^[32]