Đại học California, Los Angeles
Trường đại học công lập tại Los Angeles From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Đại học California, Los Angeles (tiếng Anh: University of California, Los Angeles, hay UCLA) là một viện đại học công lập nổi tiếng tọa lạc tại khu dân cư Westwood, thuộc nội vi thành phố Los Angeles, California. Thành lập vào năm 1881 và trở thành một phần của hệ thống Đại học California (University of California) vào năm 1919, đây là viện đại học lâu đời thứ nhì trong hệ thống Đại học California và là viện đại học có nhiều sinh viên ghi danh nhất ở nước Mỹ.
Chương trình học của UCLA được xếp thứ hạng rất cao; đa số các chương trình tiến sĩ nằm trong 20 trường có chất lượng cao nhất của Mỹ theo thống kê của National Research Council. Vào năm 2019, U.S. News & World Report xếp chương trình đại học của UCLA đứng đầu trong hệ thống các trường đại học công lập ở Mỹ, nhờ đó trường được xem là một "Public Ivy." Trước đó, vào năm 2018, Times Higher Education xếp UCLA ở vị trí thứ 9 trong bảng xếp hạng danh tiếng các trường đại học toàn cầu.[8] Viện đại học này cũng đứng đầu trong các viện đại học nghiên cứu công lập tính theo số lượng tiền nghiên cứu bởi National Science Foundation, và xếp thứ nhất trong tất cả các viện đại học Mỹ cả công và tư.[9]
Các vận động viên sinh viên của UCLA thi đấu dưới tên gọi là Bruins tại Big Ten Conference. Trong quá trình tham gia các giải đấu của Big Ten và Pac-12, đội đã giành 124 chức vô địch đội tuyển NCAA, chỉ đứng sau Đại học Stanford với 138 chức vô địch.[10][11] Đã có 436 vận động viên UCLA góp mặt tại Thế vận hội Olympic, mang về tổng cộng 284 huy chương, trong đó có 141 huy chương vàng, 74 huy chương bạc và 69 huy chương đồng. UCLA đã có mặt đại diện thi đấu tại mọi kỳ Thế vận hội kể từ khi được thành lập (trừ năm 1924), và luôn có sinh viên giành huy chương vàng trong tất cả các kỳ Thế vận hội mà Hoa Kỳ góp mặt kể từ năm 1932.[12]
Tính đến tháng 10 năm 2025, đã có 19 người đoạt giải Nobel, 11 học giả Rhodes, 3 người đoạt giải Turing, 2 nhà khoa học trưởng của Không quân Hoa Kỳ, 1 người đoạt giải Pritzker, 7 người đoạt giải Pulitzer, 2 thi sĩ Hoa Kỳ giữ danh hiệu Poet Laureate, 1 người đoạt giải Gauss, 17 học giả MacArthur và 1 Huy chương Fields có liên hệ với trường với tư cách là giảng viên, nghiên cứu viên và cựu sinh viên.[13][14] Tính đến tháng 4 năm 2025, đã có 61 giảng viên trường được bầu vào Viện Hàn Lâm Khoa học Quốc gia, 17 người vào Hiệp hội Triết học Hoa Kỳ, 34 người vào Viện Hàn lâm Kỹ thuật Quốc gia, 29 người vào Viện Hàn lâm Nhà phát minh Quốc gia, và 49 người vào Viện Hàn lâm Y học Quốc gia.[15] Các cựu sinh viên của UCLA cũng đã sáng lập nên các tập đoàn khổng lồ như BlackRock, Uber, Broadcom, hay Blizzard Entertainment.
Trong lĩnh vực sân khấu, điện ảnh và truyền hình, các cựu sinh viên và giảng viên UCLA đã nhận được 32 giải Oscar trên tổng số 111 đề cử, 22 Quả cầu vàng trên 96 đề cử, 104 giải Emmy từ 425 đề cử và 10 giải Tony trên 29 đề cử, theo số liệu từ Trường Sân khấu, Điện ảnh và Truyền hình UCLA.[16] Ngoài ra, Trường Âm nhạc Herb Alpert UCLA cũng có nhiều giảng viên và cựu sinh viên đoạt giải Grammy; riêng tại Giải Grammy lần thứ 67, có bảy giảng viên và bốn cựu sinh viên được công nhận là người chiến thắng ở nhiều hạng mục khác nhau.[17]
Remove ads
Khuôn viên
Khuôn viên hiện tại của UCLA khi mới xây dựng vào năm 1929 bao gồm bốn tòa nhà: Royce Hall và Haines Hall ở phía bắc, cùng Thư viện Powell và Kinsey Hall (nay gọi là Renee & David Kaplan Hall) ở phía nam. Lối vào chính của trường được gọi là Janss Steps với 87 bậc dẫn lên khu trung tâm của bốn tòa nhà này. Hiện nay, khuôn viên UCLA bao gồm 163 tòa nhà trên diện tích 419 mẫu Anh (1,7 km2) ở phía tây Los Angeles, phía bắc khu mua sắm Westwood và ngay phía nam Sunset Boulevard. Trường nằm gần các khu dân cư nổi tiếng như Bel Air, Beverly Hills và Brentwood, giúp UCLA có vị trí thuận lợi cả về học thuật lẫn đời sống văn hóa – xã hội ở khu đô thị Los Angeles.
Kiến trúc
Bốn tòa nhà đầu tiên của trường được thiết kế bởi công ty kiến trúc Allison & Allison. Phong cách kiến trúc châu Âu Romanesque Revival của các công trình này chiếm vị thế chủ đạo cho đến những năm 1950, khi kiến trúc sư Welton Becket được thuê để giám sát việc mở rộng khuôn viên trong hai thập kỷ tiếp theo. Lối kiến trúc Romanesque Revival được chọn thay cho phong cách kiến trúc Collegiate Gothic trước đó để phù hợp với khí hậu ấm áp, nắng quanh năm của Miền nam California, tương tự như vùng phía Nam Địa Trung Hải.
Kiến trúc sư Becket đã đơn giản hóa kiến trúc của các tòa nhà bằng cách thêm nhiều dãy nhà gạch theo kiểu phong cách tối giản ở phía nam, trong đó lớn nhất là Trung tâm y tế UCLA.[18] Các kiến trúc sư như A. Quincy Jones, William Pereira và Paul Williams cũng đã thiết kế nhiều công trình quan trọng khác của trường trong giữa thế kỷ 20. Những tòa nhà mới hơn được thiết kế bởi các kiến trúc sư I.M. Pei, Venturi, Scott Brown and Associates, Richard Meier, Cesar Pelli và Rafael Vinoly. Để đáp ứng nhu cầu của sinh viên, nhiều dự án xây dựng và cải tạo vẫn đang được tiến hành, bao gồm việc xây mới và mở rộng các khu nghiên cứu khoa học, đời sống và kỹ thuật.[19]
Một khu vực nổi bật khác nằm trong khuôn viên trường là Bunche Hall, đặt theo tên cựu sinh viên người Mỹ gốc Phi Ralph Bunche, người đã nhận giải Nobel Hòa bình vào năm 1950 nhờ thương lượng thành công thỏa thuận ngừng bắn giữa người Do Thái và người Ả Rập tại Israel. Bức tượng của ông được đặt tại lối vào tòa nhà, nhìn ra Vườn kiến trúc Franklin D. Murphy. Ông là cựu sinh viên UCLA đầu tiên cũng như người gốc ngoài châu Âu đầu tiên nhận được giải thưởng này.
Trong phim ảnh
Nhờ vị trí gần Hollywood, UCLA đã thu hút nhiều nhà làm phim trong suốt nhiều thập kỷ qua. Trường từng được sử dụng làm bối cảnh cho nhiều bộ phim nổi tiếng như Scream 2 (1997), Legally Blonde (2001), hay Oppenheimer (2023).[20][21][22] Nhằm quản lý việc quay phim và chụp ảnh chuyên nghiệp diễn ra thường xuyên trên khuôn viên, ban quản lý trường đã ban hành nhiều chính sách kiểm soát nghiêm ngặt.[23] "UCLA nằm tại Los Angeles, cùng nơi với trung tâm ngành công nghiệp điện ảnh Hoa Kỳ," giáo sư điện ảnh và truyền hình Jonathan Kuntz cho biết.[24] "Do đó, đại học của chúng tôi thuận tiện cho hầu hết các công ty điện ảnh, hãng truyền hình, công ty quảng cáo và nhiều lĩnh vực khác. Vị trí của chúng tôi nằm ngay tại các trung tâm hoạt động và giải trí sôi nổi," ông nói.
Remove ads
Học thuật
UCLA cung cấp nhiều chương trình học thuật với 337 chương trình đào tạo hệ đại học và sau đại học trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Về cơ cấu, UCLA gồm mười ba trường chuyên ngành, trong đó có:
Bảy trường cung cấp cả chương trình cử nhân và sau đại học:
- Trường Nhân văn và Khoa học tự nhiên
- Trường Mỹ thuật và Kiến trúc
- Trường Kỹ thuật và Khoa học Ứng dụng Henry Samueli
- Trường Âm nhạc Herb Alpert
- Trường Điều dưỡng Joe C. Wen
- Trường Công vụ Luskin
- Trường Sân khấu, Điện ảnh và Truyền hình
Ba trường chuyên về khoa học sức khỏe ở cấp sau đại học:
Ba trường chuyên ngành sau đại học còn lại là:
Xếp hạng
UCLA được xếp hạng cao trong nước Mỹ và trên thế giới:
- Thứ 1 trong các trường đại học công lập tại Hoa Kỳ theo U.S. News & World Report năm 2025, đánh dấu năm thứ tám liên tiếp trường đạt được thành tích này.[25]
- Thứ 13 trong các trường đại học hàng đầu thế giới theo U.S. News & World Report năm 2025.[26]
- Thứ 15 trong các trường đại học quốc gia tại Hoa Kỳ (bao gồm cả công lập và tư thục), đồng hạng với Đại học Dartmouth.[27]
- Thứ 15 trong các trường đại học hàng đầu Hoa Kỳ, theo Forbes.[28]
- Thứ 18 trong bảng xếp hạng các trường đại học toàn cầu theo Times Higher Education 2025.[29]
- Thứ 16 thế giới theo Academic Ranking of World Universities (ARWU) năm 2025.[30]
- Thứ 29 thế giới theo QS World University Rankings năm 2024.[31]
- Thứ 17 thế giới theo The Center for World University Rankings (CWUR) năm 2025.[32]
Tuyển sinh
UCLA là một trong những trường có quy trình tuyển sinh cạnh tranh nhất tại Hoa Kỳ, với tổng số hồ sơ ứng tuyển bậc đại học thường vượt con số 150.000 mỗi năm. Mùa thu năm 2022, trường đã nhận được tổng cộng 174.745 hồ sơ ứng tuyển đại học, lập kỷ lục là số lượng nhiều nhất trong tất cả các trường đại học tại Hoa Kỳ.[33] Với tỉ lệ trúng tuyển thường dưới 10%, UCLA là một trong những trường đại học khó vào nhất nước Mỹ. Hồ sơ tuyển sinh được đánh giá dựa trên nhiều yếu tố: thành tích học tập, đóng góp cho cộng đồng, bài luận cá nhân, hoạt động ngoại khóa và năng lực lãnh đạo.
Remove ads
Nghiên cứu nổi bật
Khởi đầu của Internet
UCLA được biết đến như là nơi khai sinh của Internet. Vào ngày 29 tháng 10 năm 1969, tại phòng 3420 của Boelter Hall, giáo sư UCLA Leonard Kleinrock và nhóm nghiên cứu sinh đã gửi thông điệp đầu tiên từ máy chủ UCLA đến Viện nghiên cứu Stanford thông qua ARPANET, tiền thân của internet hiện đại. Sự kiện này được coi là dấu mốc khởi đầu của internet.[34] Kleinrock là một trong những người tiên phong phát triển lý thuyết packet-switching, nền tảng toán học của internet.[35]
Sau giai đoạn khởi đầu này, một cựu sinh viên xuất sắc của UCLA, Vint Cerf (Thạc sĩ 1970, Tiến sĩ 1972), đã tiếp tục mở rộng nền tảng của ARPANET. Năm 1973, cùng với Robert Kahn tại DARPA, Cerf đã phát triển bộ giao thức TCP/IP, cho phép các mạng máy tính kết nối và trao đổi dữ liệu với nhau. Bộ giao thức này trở thành nền tảng kỹ thuật của internet hiện đại, qua đó, Cerf và Kahn được xem là hai trong những “Cha đẻ của Internet”.[36][37]
Vật lý học
Trong lĩnh vực vật lý lý thuyết, Julian Schwinger (UCLA) cùng với Richard Feynman (Viện Công nghệ California) và Tomonaga Shinichirō (Đại học Tokyo) đã phát triển thuyết điện động lực học lượng tử (QED), một lý thuyết nền tảng mô tả chính xác sự tương tác giữa ánh sáng và vật chất. Công trình này đã định hình hiểu biết hiện đại về tương tác điện từ và mang về cho họ Giải Nobel Vật lý năm 1965.[38] Trong thiên văn học, nhóm nghiên cứu do giáo sư Andrea Ghez dẫn đầu đã cung cấp bằng chứng trực tiếp đầu tiên về sự tồn tại của một lỗ đen siêu khối lượng tại trung tâm Ngân Hà. Nghiên cứu này được xem là một trong những đóng góp quan trọng nhất trong vật lý thiên văn hiện đại và đã giúp bà nhận được Giải Nobel Vật lý vào năm 2020.[39]
Y sinh học
Trong lĩnh vực y học, nhà khoa học kiêm giáo sư Paul Terasaki tại Trường Y UCLA đã phát triển phương pháp microcytotoxicity test dùng để xác định kháng nguyên HLA, phương pháp này sau đó đã trở thành tiêu chuẩn quốc tế trong chuẩn đoán tương thích ghép tạng.[40]
UCLA cũng dẫn đầu trong phát triển liệu pháp tế bào CAR T, với nhiều thử nghiệm lâm sàng đưa đến việc phê duyệt các liệu pháp như Yescarta và Tecartus, góp phần cải thiện tỷ lệ sống cho bệnh nhân ung thư máu.[41]
Trong lĩnh vực y sinh học, UCLA có những đóng góp quan trọng trong phát triển các liệu pháp điều trị ung thư như Herceptin, liệu pháp kháng thể đơn dòng đầu tiên nhắm vào gen HER2, được xem là bước ngoặt trong điều trị ung thư vú và cải thiện đáng kể tỷ lệ sống sót của bệnh nhân, và Keytruda, một loại thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch, được UCLA tiến hành các nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng ban đầu để điều trị ung thư hắc tố.[42]
Trong nghiên cứu chữa bệnh dựa trên tế bào gốc, các nhà khoa học ở phòng nghiên cứu UCLA Broad Stem Cell đã phát triển phương pháp tái lập trình tế bào da người thành tế bào gốc giống phôi ban đầu mà không cần dùng trứng hay hợp tử.[43]
Hóa học
Trong lĩnh vực hóa học, phương pháp định tuổi bằng đồng vị cacbon C-14, được phát triển bởi nhà hóa học Willard Libb tại UCLA, đã cho phép các nhà khoa học xác định hàm lượng C-14 trong hóa thạch hoặc hiện vật để xác định niên đại của chúng. Phát hiện này đã giúp ông nhận Giải Nobel Hóa học vào năm 1960.[44] Nghiên cứu tiên phong về hóa học siêu phân tử của Donald J. Cram, được trao Giải Nobel Hóa học năm 1987, đã chứng minh cách các phân tử có thể nhận diện và liên kết một cách chọn lọc, đặt nền móng cho khoa học vật liệu hiện đại.[45] Công trình của giáo sư hóa sinh Paul D. Boyer (Nobel Hóa học năm 1997) về enzym tổng hợp ATP đã làm sáng tỏ cơ chế lưu trữ và truyền năng lượng trong các tế bào.[46]
Remove ads
Y tế
Trường Y khoa David Geffen, Trường Điều dưỡng Joe C. Wen, Trường Nha khoa và Trường Y tế Cộng đồng Fielding là bốn trường chuyên ngành khoa học sức khỏe trực thuộc UCLA. Hệ thống UCLA Health quản lý Trung tâm Y tế Ronald Reagan UCLA (hay Trung tâm Y tế UCLA), một bệnh viện tại Santa Monica cùng với 12 phòng khám chăm sóc sức khỏe cơ bản trên khắp Quận Los Angeles. Trường Y khoa David Geffen sử dụng hai bệnh viện công của quận Los Angeles làm bệnh viện giảng dạy là Trung tâm Y tế Harbor–UCLA và Trung tâm Y tế Olive View–UCLA. Ngoài ra, trường còn hợp tác với Trung tâm Y tế Cedars-Sinai—bệnh viện phi lợi nhuận tư nhân lớn nhất Bờ Tây nước Mỹ. Trung tâm Y tế Cựu chiến binh Greater Los Angeles cũng là một cơ sở giảng dạy và huấn luyện quan trọng của trường.
Năm 1981, Trung tâm Y tế UCLA đã ghi dấu mốc lịch sử khi Phó giáo sư Michael S. Gottlieb của Trường Y UCLA trở thành người đầu tiên chẩn đoán bệnh AIDS. Các nhà nghiên cứu y khoa của UCLA cũng tiên phong ứng dụng kỹ thuật chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) để nghiên cứu chức năng não bộ. Giáo sư Dược lý Louis Ignarro đã nhận Giải Nobel Sinh lý học và Y khoa vào năm 1998 nhờ khám phá ra cơ chế truyền tín hiệu của nitric oxide, một phân tử có vai trò thiết yếu trong sinh lý học tim phổi. Theo bảng xếp hạng Best Hospitals năm 2021 của U.S. News & World Report, Trung tâm Y tế UCLA đứng thứ 3 trong các bệnh viện tốt nhất Hoa Kỳ và hạng 1 tại khu vực bờ Tây nước Mỹ, đồng thời nằm trong top 20 quốc gia ở 15/16 chuyên ngành y khoa được đánh giá.[47]
Ngày 4 tháng 5 năm 2025, các bác sĩ phẫu thuật tại Trung tâm Y tế UCLA đã thực hiện ca ghép bàng quang người đầu tiên trên thế giới, dẫn đầu bởi bác sĩ phẫu thuật cấy ghép tiết niệu Nima Nassiri (UCLA) với sự hỗ trợ của bác sĩ Inderbir Gill (Đại học Nam California), trong khuôn khổ thử nghiệm lâm sàng tại UCLA. Quy trình phẫu thuật được phát triển qua nhiều năm với các ca ghép và lấy tạng từ người hiến do tổ chức hiến tạng OneLegacy phối hợp thực hiện, được đề xuất như một giải pháp thay thế cho phương pháp chuyển hướng nước tiểu bằng ruột đối với những bệnh nhân có rối loạn chức năng bàng quang giai đoạn cuối hoặc đã cắt bỏ bàng quang.[48]
Remove ads
Tham khảo
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads