Frederik III van et Hillig Rôoms Ryk

Frederik III (Innsbruck, 21 september 1415 - Linz, 19 ogustus 1493), van 't Huus Habsburg, was de voader van Maximiliaan van Ôostnryk.

Frederik III

1415 – 1493
Keizer van 't HRR
Periode 1452-1493 Rôoms-Duutsche keunienk : 1440-1493 Vôorganger Albrecht II Ipvolger Maximiliaan I
Eirtshertog van Ôostnryk
Periode 1463-1493 Vôorganger Ladislaus Posthumus Ipvolger Maximiliaan I
Hertog van Stiermarkn en Karinthië
Periode 1424-1493 Vôorganger Ernst den Yzern Ipvolger Ferdinand
Voader Ernst den Yzern Moeder Cymburgis van Mazovië

Je was van 1424 hertog van Karinthië, van 1439 hertog van Ôostnryk, van 1453 eirtshertog van Ôostnryk, van 1440 Rôoms-Duutsche keunienk en van 1452 keizer van 't Hillig Rôoms Ryk.

Zyn leevn

Frederik was de zeune van Ernst, hertog van Stiermarkn en Karinthië. In 1424 stierf zyn voader, en zyn moeder vuuf joar loater. J'erfde Stiermarkn en Karintië an z'n neegn joar.

Den twiddn februoari 1440 wierd ie verkoozn tout Rôoms-Duutsche keunienk, ipvolger van Albrecht II.

In 1452 trouwde Frederik mè prinsesse Eleonora Helena van Portugal en da zelfste joar wierd ie in Rome deur paus Nicolaas V gekrôond tout keizer van 't Hillig Rôoms Ryk. Je was de latste keizer die in Rome gekrôond wierd. Achter hem liet ollêne nog zyn achterklêenzeune Keizer Karel V hem krôonn, moa ton in Bologna deur paus Clemens VII.

Binst zyn stryd vo de macht ha Frederik vele rivoaln, surtout de Boheemn, Turkn en Hongoarn. Zyn gevoarlikstn teegnstander was Mathias Corvinus, keunienk van Hongareye. In 1481 viel 't Hongoars leger Neder-Ôostnryk binn en ze veroverdn Weenn in 1485. Met den dôod van Mathias in 1490 kwamt er 'n ende an de bezettienge van de stad en Frederik zyn zeune Maximiliaan veroverde de verloorn gebiedn were.

Achter da Karel de Stoutn, den hertog van Bourgondië, van juli 1474 tout juni 1475 't stadje Neuss belegerd haad, begost Frederik met hem t'ounderhandeln. Binst die ounderhandelienge wierd den trouw van zyn zeune Maximiliaan mè Karel zyn dochter Maria van Bourgondië gepland. Azo kost ie de bezittiengn van 't Huus Habsburg styf uutbreidn.

De latste tien joar van zyn leevn regeerdegt ie tegoare mè zyn zeune Maximiliaan.

In 1493, an zyn 77 joar, ist ie gestorvn in Linz, achter dat ie zyn lienkerbêen ha probeern t'amputeern. In 1513 wierd zyn stoffelik overschot bygezet in e proalgraf in de Sint-Stephanusdom in Weenn. 't Is êen van de belangrykste beeldhouwwerkn van de loate Middelêeuwn.

Zyn zeune Maximiliaan liet z'n biografie (Der Weiszkunig) schryvn.

Vrouwe en jounges

Frederik III trouwde met Eleonora van Portugal. Under jounges woarn:

• Christophorus (1455 - 1456)
• Maximiliaan I (1459 - 1519)
• Helena (1460 - 1461)
• Cunigonde (1465 - 1520)
• Johann (1466 - 1467)

Detail van 'Aeneas Piccolomini introduceert Eleonora van Portugal an Frederik III' deur Pinturicchio (1454-1513)

Zyn woapn

Zyn monogram

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Frederik III (HRR) van Wikimedia Commons.