Friesland

Friesland (officieel is Fries: Fryslân) is e provinsje in 't noôrdn van Holland met e goeie 662.000 inweuners (2024) ip een totoal ippervlak van 5.753 km². D'n hoofdstad is Leeuwarden (Fries: Ljouwert). D'officiële toaln zyn Nederlands en Fries.

Friesland
Woapn	Vlagge
Liggienge van de provinsje
Koarte van de provinsje
Hoofdstad	Leeuwarden
Ippervlak totoal	5753,26 km²
Woarvan land	3340,10 km²
Woarvan woater	2413,15 km²
Inweuners Bevolkiengsdichtheid	661.904 (2024) 198 inw./km² (land)
Gemêentn	18
Commissoaris van de Keunienk	Arno Brok (VVD)
Website	www.fryslan.frl/

In 't oôstn wordt Friesland begrensd deur de provinsjes Groningen en Drenthe, in 't zuudn deur de provinsjes Overyssel en Flevoland, in 't zuudwestn deur 't Ysselmeer, en in 't westn en t noôrdn deur de Waddnzêe (buutn de Waddneilandn deur de Nôordzêe). Friesland is verboundn met de provinsje Noord-Holland deur den Ofsluutdyk.

De Waddneilandn Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog moakn deêl uut van de provinsje. Ze zyn met een overzetboôt te bereikn vanof 't vasteland.

Qua totoale ippervlakte, dus inclusief woaterippervlakte, is Friesland de grotste provinsje en achter Drenthe de minst bevolkte provinsje van Holland.

De geschiedenisse van Friesland is de geschiedenisse van 't kustgebied van Holland lik da 't nu is, vanof 't Zwin an de Belgische grenze tout an riviere de Wezer in Duutsland.

Noame

Fryslân

Den 1stn januoari 1997 is d'officiële noame van de provinsje veranderd van 'Friesland' noa 'Fryslân'. In de reste van Holland wordt wel assan de Nederlandstoalige noame Friesland gebruukt.

Heitelân

It Heitelân ('’t voaderland') is vo Friezn e veel gebruukte term vo de provinsje Friesland an te duudn. Nationalistisch ingestelde Friezn gebruukn vele da woord.

Toale

De toalsituoasje in 't noôrdn van Holland

De toaln die 't meêst geklapt wordn in de provinsje zyn 't Nederlands en 't Fries (Frysk of Westerlauwers Fries). 't Fries bezit de stoatus van minderheidstoale en is tegoare me Nederlands erkend als officiële landstoale.

Buutn 't Standoardfries zyn d'r ook e deêl dialectn. In vele Friesche steedn wordt Stadsfries geklapt, e Nederlands dialect me sterke Friesche invloedn. In 't zuudoôstn, in de gemeêntn Weststellingwerf en Ooststellingwerf, klappn ze Stellingwerfs, e Nedersaksisch dialect.

Bevolkienge

Bevolkiengsontwikkelienge:^[1]

• 1850 — 248.000
• 1900 — 345.000
• 1950 — 465.000
• 2000 — 625.000
• 2024 — 662.000

Grotste plekkn

De tien grotste plekkn in de provinsje noa 't antal inweuners (1 januoari 2007) zyn:

• Leeuwarden (Fries: Ljouwert)
• Drachten
• Sneek (Snits)
• Heerenveen (It Hearrenfean)
• Joure (De Jouwer)
• Harlingen (Harns)
• Franeker (Frjentsjer)
• Dokkum
• Wolvega (Wolvegea)
• Lemmer (De Lemmer)

Friesche elf steedn

De Friesche elf steedn zyn elf plekkn in de provinsje Friesland, die stadsrechtn gekreegn hen en woa dat de schatsmarathon Elfsteedntocht nor is vernoemd. D'elf steedn zyn allemolle beschermd stadsgezicht.

Gemêentn

Friesland is ipgedêeld in 18 gemêentn sinds 2019. D' officiële noamn zyn:

Achtkarspelen Ameland Dantumadiel De Fryske Marren Harlingen Heerenveen Leeuwarden Noardeast-Fryslân Ooststellingwerf

Opsterland Schiermonnikoog Smallingerland Súdwest-Fryslân Terschelling Tytsjerksteradiel Vlieland Waadhoeke Weststellingwerf