Regio (Itoalië)

Itoalië is verdêeld in twientig regio's (Italioans: regione).

Iedere regio hèt e parlement ("consiglio regionale", regionale road), die om de vuuf joar gekoozn wordt. De regio's zyn were verdêeld in 109 provinsjes en mêer of 8100 gemêentn. (allêne Valle d'Aosta hè gin provinsjes).

Lyste van d' Italioansche regio's

#	Regio	Hoofdstad	Ippervlak (km²)	Inweuners	Koarte
1	Abruzzo	L'Aquila	10.793	1.309.797
2	Apulië	Bari	19.364	4.069.869
3	Basilicata	Potenza	9992	591.338
4	Calabrië	Catanzaro	15.083	1.998.052
5	Campanië	Noapels	13.592	5.790.187
6	Emilia-Romagna	Bologna	22.122	4.223.264
7	Friuli-Venezia Giulia	Triëste	7712	1.212.602
8	Lazio	Rome	17.210	5.493.308
9	Ligurië	Genua	5421	1.607.878
10	Lombardeye	Milaan	23.861	9.545.441
11	Marche	Ancona	9695	1.536.098
12	Molise	Campobasso	4438	320.074
13	Piëmonte	Turyn	25.398	4.352.828
14	Sardinië	Cagliari	24.090	1.659.443
15	Sicilië	Palermo	25.701	5.016.861
16	Trentino-Zuud-Tirol	Trento	13.599	994.703
17	Toscane	Florence	22.990	3.638.211
18	Umbrië	Perugia	8454	872.967
19	Valle d'Aosta	Aosta	3266	124.812
20	Veneto	Venetië	18.390	4.773.554

Statuut

Der bestoan twêe sôortn van regio's: mè normaal statuut en mè speciaal statuut. 't Statuut is de regionale groendwet.

De regio's mè normaal statuut

Viftien regio's èn e normaal statuut. Achter 'n hervormienge van d' Italioansche groendwet in 2001 èn die regio's mêer gezag gekreegn, moa (nog) gin financiële autonomie. De regio's mè normaal statuut bestoan sinds de joarn tsjeevntig.

De regio's mè speciaal statuut

De vuuf regio's mè speciaal statuut (noamelyk Sicilië, Sardinië, Trentino-Zuud-Tirol, Friuli-Venezia Giulia en Valle d' Aosta) èn e grôte autonomie, die deur e speciale stoatswet gewoarborgd wordt. Die regio's wordn autonome regio's genoemd. Tusschn 60 en 100% van al de lastn zyn vo die regio's.

De reedns vo die autonomie verschilln: in 't geval van d' eilandn Sicilië en Sardinië is 't de geografische isoloasje en 't separatisme; in Valle d'Aosta de Franstoalige, in Trentino-Zuud-Tirol de Duutstoalige minderheid. De genoemde regio's zyn in 1948 ipgericht. Friuli-Venezia Giulia is in 1963 ipgericht, de mêerderheid van de bevolkienge sprikt Friulisch en in 't ôostn ist er e Sloveensche minderheid.

Achter 'n hervormienge in 1972 krêegn de twêe provinsjes Trentino (Italioanstoalig) en Bozen-Zuud-Tirol (Duutstoalig), in de regio Trentino-Zuud-Tirol, de status van autonome provinsje en paktn de mêeste bevoegdheedn van de regio over.