Zwitserland

Zwitserland (Duuts: Die Schweiz, Frans: la Suisse, Italioans: la Svizzera, Reto-Romoans: Svizra, Latyn: Confoederatio Helvetica), officieel de Zwitsersche Boundsstoat of Zwitsersche Confederoasje is e land in 't middn van Europa met Duutsland in 't nôordn, Frankryk in 't westn, Italië in 't zuudn, Ôostnryk en Liechtnstein in 't ôostn.

Zwitsersche Confederoasje Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération suisse Confederazione Svizzera Confederaziun svizra
Liggienge in Europa
Officiële toale	Duuts 64%, Frans 19%, Italioans 8%, Reto-Romoans 1%
Hoofdstad	Bern
Stoatsvorm	Federoale republiek
Stoatshoofd	President: Eveline Widmer-Schlumpf
Êerste minister	Vice-president: Ueli Maurer
Ippervlak	41.284 km²
Inweuners Bevolkiengsdichtheid	7.604.467 (2009) 184,2 inw./km²
Munte	Zwitsersche frang (CHF)
Tydzone	UTC+1 (zomertyd: UTC+2)
Landcode	CH, CHE
Telefongcode	(+41)
Internet-TLD	.ch
Nationale fêestdag	1 ogustus

Administratief gezien is 't e federoale republiek die bestoat uut 26 kantongs. Zwitserland hèt e geschiedenisse van neutraliteit: in 1815 is deur 't Congres van Weenn d'êeuwige neutraliteit van 't land deur d'Europeesche grôotmachtn erkend. 't Is gin lid van d'Europeesche Unie, moar economisch wel styf afhankelyk van de EU.

D'n hoofdstad (de facto) is Bern. Andere grôote steedn zyn Zürich, Genève, Bazel, Lausanne, Luzern en Lugano.

Koarte van Zwitserland

Bevolkienge

Zwitserland is gin noatiestoat. Der bestoat gin 'Zwitsersche etniciteit'. In plekke doarvan is Zwitserland e soamnlevienge van surtout vier inhêemsche etnische groepn: Zwitserduutschers (65%), Romandiërs (18%), Italioans-Zwitsers (10%) en Reto-Romoann (1%).

Toaln

De nationoale en officiële toaln van Zwitserland zyn:

• Duuts, ols hoofdtoale geklapt deur 63,7% van de bevolkienge
• Frans, 20,4%
• Italioans, 6,5%
• Reto-Romoans, 0,5%

9,0% van de bevolkienge in Zwitserland sprikt nog een andere êerste toale lyk Albanees, Servo-Kroatisch, Portugees, Spoans, Iengels, Turks, Tamil, Arabisch en Nederlands.

't Duuts dat deur de Duutstoalige Zwitsers gesprookn wordt is Zwitserduuts, dat ip vele puntn verschilt van 't Hoogduuts. 't Zwitsers Frans wykt in details ook of van 't officiëel Frans. 't Reto-Romoans wordt gesprookn in e dêel van 't kantong Graubünden.

Administratieve indêlienge

't Besteur van 't land is decentroal geregeld, mè vele autonomie vo de gemêentes en de kantongs. 't Land telt officieel 26 kantongs.

	AG	Aargau		GR	Graubünden		SO	Solothurn
	AR	Appenzell Ausserrhoden		JU	Jura		TG	Thurgau
	AI	Appenzell Innerrhoden		LU	Luzern		TI	Ticino (Duuts: Tessin)
	BL	Basel-Landschaft		NE	Neuchâtel		UR	Uri
	BS	Bazel-Stad		NW	Nidwalden		VS	Wallis (Frans: Valais)
	BE	Bern		OW	Obwalden		VD	Vaud
	FR	Fribourg (Duuts: Freiburg)		SG	Sankt Gallen		ZG	Zug
	GE	Genève (Duuts: Genf)		SH	Schaffhausen		ZH	Zürich
	GL	Glarus		SZ	Schwyz

Van al die kantongs zyn de mêeste Duutstoalig. Genève, Vaud, Neuchâtel en Jura zyn Franstoalig, Wallis, Fribourg en Bern zowel Frans- ols Duutstoalig, Ticino Italioanstoalig en Graubünden Duuts-, Italioans- en Retoromoanstoalig.

Ip 't lêegste administratief niveau stoat de gemêente, woarvan dan der circa 2500 in Zwitserland zyn.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Switzerland van Wikimedia Commons.

{{{ofb_links}}}	Landn in Europa	{{{ofb_rechts}}}	{{{ofb_groot}}}
Albanië • Andorra • Armenië • Azerbeidzjan • België • Bosnië-Herzegovina • Bulgareye • Cyprus • Denemarkn • Duutsland • Estland • Finland • Georgië • Grieknland • Holland • Hongareye • Ierland • Itoalië • Kazachstan • Kosovo • Kroatië • Letland • Liechtnstein • Litouwn • Luxemburg • Malta • Moldoavië • Monaco • Montenegro • Noord-Macedonië • Nôorweegn • Oekraïne • Ôostnryk • Pooln • Portugal • Roemenië • Rusland • San Marino • Servië • Slovakeye • Slovenië • Spanje • Tsjechië • Turkeye • Vaticoanstad • Verênigd Keunienkryk • Vrankryk • Wit-Rusland • Ysland • Zweedn • Zwitserland