Bwès (d' åbes)

On bwès^[1] u on bos^[2], c' est ene sitindêye avou toplin des åbes.

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « bwès », loukîz cial.

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "bwès", alez s' vey sol Wiccionaire

Bwès naturel a Spî: les åbes crevnut d' viyesse

Ene foirt lådje sitindêye avou des åbes si lome on «grand bwès» u on grand bos.^[3]

Li mot "bwès" (u "bos") a dnè bråmint des nos d' plaeces el Walonreye.

Istwere

E 13inme sieke, e l' Urope coûtchantrece, on-z a distrîxhné timpesse les bwès d' adon, po fé des sårts.

Biyonaxhes des bwès

Les bwès d' åbes ås toumantès foyes leyèt sovint des plantes et des bouxhons crexhe dizo les grands åbes. Les sapinires u les bwès d' ucaliptusse, nén.

Les bwès leyèt crexhe totes sôres di tchampions.

Sôres di bwès

• hé (bwès d' bouxhons dins on tiene)
• pitit bwès u boschet: retouré d' tchamp.
• Bwès d' åbes ås toumantès foyes des payis timperés
• Bwès ås åbes sapinreces (Sapinires, pinetes…)
• Grand bwès bijhrece
• Grand bwès tropicå

• 
  bwès d' faws avou on hoûssea
• 
  bwès d' beyôles
• 
  bwès d' ucaliptusses

Uzaedje des bwès

• boskiyonaedje, po des côpes a vinde, u po des taeye (virêyes) a dner ås åyant-droet
• paxhaedje des biesses dins les cmognes: hiede cominåle, sonre (pourceas)
• produjhaedje di fruts: fayenes (po fé d' l' ôle), cascagnes, glands d' tchinne-lidje, noejhes.
• produjhaedje di plantes; fleurs d' avri, passe-rôze, rinne des bwès (po fé do maitrank), magnåves boloes.
• tchesse å gros djibî
• tourisse: porminådes dins les bwès

• 
  bokionaedje (fawele)
• 
  Pormineus dins on grand bwès d' cedes et d' vetes tchinnes
• 
  cascagnes a ramasser

Rascråwes des bwès

• målfeu d' bwès
• dibwejhlaedje
• timpesse råyant les åbes
• Maladeye des åbes
  • Surès plouves
  • scolites des hesse et des sapéns
  • maladeye di l' intche (cascagnî)
  • pourixheure rodje do cede

• 
  timpesse k' a råyî des sapéns
• 
  bwès d' tchinnes-lidjes forcôpé

Assonraedje des bwès

• nåyes
• pazeas d' porminåde
• clôzeure ås djibîs avou baye a drovi et rclôre pa les uzeus.

• 
  pazea d' porminåde
• 
  nåye et baye (bwès privé)