Cuba

An Republika han Cuba (ha Kinatsila: República de Cuba) usa nga nasod ha Dagat han Antillas o Dagat Caribe. Ini nga nasod naglalakip han Isla han Cuba, nga amo an gidako-i ngan ikaduha nga gidamo-i hin tawo nga isla han Antillas Mayores, an Isla de la Juventud, ngan pipira nga mga gudti-gudti nga mga puro o isla nga hagrani.

Republika han Cuba República de Cuba
Bandira Eskudo
Darahonon:  "¡Patria o Muerte, Venceremos!" (Kinatsila) "¡Iroy nga Tuna o Kamatayan, magdadaog hi kitá!!"[1]  • "¡Trabajadores del mundo, únanse!" "¡Mga trabahador han kalibotan, paghiusá!"
Awit: La Bayamesa An Bayamesa [2]
Pamunuan ngan gidako-i nga syudad	La Habana
Opisyal nga mga pinulungan	Kinatsila
Ethniko nga mga grupo	65.05% Europeo (Espanyol, Franses, iba), 10.08% Afrikano (Yoruba, Igbo, iba), 23.84% Mulatto & Mestizo[3]
(Mga) Tawag hin tawo	Cubano
Kagamhanan	Sosyalista nga Republika, Usa-nga-partido nga estado komunista
• Presidente	Miguel Díaz-Canel
• Premier	Manuel Marrero Cruz
Independensya  tikang han Espanya
• Gindeklarac	Oktubre 10, 1868
• Gindeklara in Republika	Mayo 20, 1902 tikang han Estados Unidos
• Cubano nga Rebolusyon	Enero 1, 1959
Langyab
• Bug-os	110,861 km2 (42,804 sq mi) (ika-105)
• Katubigan (%)	waray bale
Kamolupyohan
• 2008 estimate	11,423,952[4] (ika-73)
• 2002 nga census	11,177,743
• Densidad	102/km2 (264.2/sq mi) (ika-97)
GDP (PPP)	2008 nga banabana
• Bug-os	$108.2 ka bilyon[5]
• Per capita	$9,500[5]
GDP (nominal)	2008 nga banabana
• Bug-os	$55.18 ka bilyon[5]
• Per capita	$4,830[4][5]
Gini (2000)	38.0[6] medium
HDI (2015)	0.775[7] hataas · ika-68
Salapi	Cubano nga peso (CUP) Nababalhin nga peso d (CUC)
Zona hin oras	UTC-5
• Summer (DST)	UTC-4 ((Natikang hit Marso 11; natapos hit Nobyembre 4))
Dapit hin pagmanehar	tuo
Kodigo hin pagtawag	53
ISO 3166 nga kodigo	CU
Internet TLD	.cu
a Sugad han naipakita dida han obverso nga bahin han 1992 nga coin[8] (Tigamni nga an Kinatsila nga pulong "Patria" usa nga binabayi nga pulong ngan puyde ini maihubad ha Winaray nga "Duyan" o "Lugar nga Natawhan" or "Iroy nga Tuna".) bAn Konstitusyon han Cuba nasiring nga an "Cuba usa nga independyente ngan soberano nga sosyalista nga estado [Artikulo 1] ngan an ngaran han Cubano nga estado amo an Republika han Cuba [Artikuko 2]."[9] An kagamit han "sosyalista nga republika" agod maipahayag an estilo hin pan-gobyernohan ha Cuba haros uniforme, bisan man kon in mga porma hin gobyerno waray unibersal nga ginkakasabotan nga tipolohya. Pananglitan, Atlapedia[10] nagdedeskribir hini nga "Unitaryo nga Sosyalista nga Republika"; An Encyclopædia Britannica[11] diri nagamit han pulong nga "unitaryo" sugad hit kadam-an nga mga barasahon. c Ha pagtikang han Napulo ka Tuig nga Gyera. d Tikang han 1993 tubtob 2004 an U.S. dollar gin-gamit upod han peso tubtob han pagsalyo-a han dolyar han nababalhin nga peso.

La Habana an gidakoi nga syudad ngan amo an kapital han nasod. An Santiago de Cuba ngan Camagüey mga importante liwat nga mga Cubano nga syudad. Mga kilalado liwat nga mga gurugudti nga mga bungto amo an: Baracoa (nga amo an syahan nga gin-ukyan han Espanyoles ha Cuba), Trinidad (usa nga UNESCO nga sityo hin herensya han kalibutan ), ngan Bayamo.

An Cuba mayda populasyon nga 11 ka ribo o milyon nga tawo ngan amo an gidamoi hin populasyon nga islahanon nga nasod ha Caribe. An katawhan hini, kultura, ngan mga kustumbre tikang hin mga dirudilain nga mga pinanguhaan sugad han: an mga tuminongnong nga mga Taíno ngan Ciboney nga mga tawo; an panahon han pagkolonisar han Espanya; an pagdara han Africano nga mga uripon; ngan an kaharani hini han Estados Unidos.

An ngaran nga Cuba tikang han Taíno nga yinaknan ngan bisan man kon an iksakto nga kahulogan diri klaro, puyde ini mahubad nga "an lugar nga diin an mabinungahon nga tuna damo" (cubao ha orihinal nga Taíno)^[12], o kundi man an "dako nga lugar" (coabana).^[13]

An nasodnon nga bukad amo an "flor de mariposa" (Bukad han Alibangbang) ngan an nasodnon nga tamsi amo an Tocororo o an Cubano nga Trogon.^[14]

Administratibo nga pagbahinbahin

An Cuba mayda napulo kag upat (14) nga mga lalawigan o probinsya ngan usa nga ispisyal nga munisipalidad (an Isla de la Juventud). Ini han una mga kabahin hin unom nga darudako nga mga lalawigan: Pinar del Río, La Habana, Matanzas, Las Villas, Camagüey ngan Oriente. An mga yana nga mga pagbahin-bahin baga hin sugad han mga probinsya militar han panahon han Mga Gyera hin Paglugaring ha Cuba, nga diin an mga lugar nga gidako-i hin samok ginbahin-bahin.

Isla de la Juventud Pinar del Río La Habana Ciudad de La Habana Matanzas Cienfuegos Villa Clara Sancti Spíritus Ciego de Ávila Camagüey Las Tunas Granma Holguín Santiago de Cuba Guantánamo
1	Isla de la Juventud (Puro han Kabatan-on o Puro han Pagkabata)
2	Pinar del Río	9	Ciego de Ávila
3	La Habana (An Habana)	10	Camagüey
4	Ciudad de la Habana (Syudad han Habana)	11	Las Tunas
5	Matanzas	12	Granma
6	Cienfuegos	13	Holguín
7	Villa Clara	14	Santiago de Cuba
8	Sancti Spíritus	15	Guantánamo

An mga lalawigan ginbahin-bahin pa ngadto hin usa ka gatos kapitoan (170) nga mga munisipyo.