უნგრეთი

უნგრეთი (უნგრ. Magyarország^ⓘ) — ზუღაშ კარშა გიშალიშ უღვენი სახენწჷფო ცენტრალურ ევროპას.^[5] ქიანაშ ტერიოტრიაშ იკათუანს შქა დუნაიშ რზენიშ უმენტაშობას, ოორუეშე უხურგანს სლოვაკეთი, ოორუე-ბჟაეიოლშე — უკრაინა, ბჟაეიოლშე დო ობჟათე-ბჟაეიოლშე — რუმინეთი, ობჟათეშე — სერბეთი, ბჟადალშე — ავსტრია, ობჟათე-ბჟადალშე — ხორვატია დო სლოვენია. უნგრეთი იდვალუაფუ წყარმალუ დუნაიშ გოყორს დო თიშ ტერიტორიას უმენტაშო რე თოლუჭირინაფუ რზენეფი. ქიანაშ მხორობა 9.6 მილიონ ადამიერს აკმადგინანს, ნამუეფიშ უმენტაშობა ეთნიკურო უნგრალეფი (მადიარეფი) რენა, თაშნეშე ოხორანს შანულამი ჩაჩანი უჭიჭაშობა. უნგრული რე ოფიციალური ნინა დო ართ-ართი რე ევროპას, ნამუთ ვა რე ინდოევროპული ფანიაშ ნორთი.^[6] ბუდაპეშტი — ქიანაშ ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა, შანულამი კულტურული დო ეკონომიკური ცენტრი.^[7][8]

უნგრეთიშ რუკა

უნგრ. Magyarország უნგრეთი
ჰიმნი: უნგრ. „Himnusz“[1] (მარგ. „ჰიმნი“)
უნგრეთიშ ორენი
ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა)		ბუდაპეშტი 47.433333,19.2547°26′ ოორ. გ. 19°15′ ელ. გ.
ოფიციალური ნინა(ეფი)		უნგრული
რელიგია		42.5% ქირსიანობა 27.5% კათოლიციზმი 15% შხვა ქირისანული გემაჸვენჯობა 40.1% უგამუ 16.1% ვა რელიგიური 1.3% შხვა (2022)[2]
თარობა		უნიტარული საპარლამენტო რესპუბლიკა
-	პრეზიდენტი	თამაშ შუიოკი
-	პრემიერ-მინისტრი	ვიქტორ ორბანი
ფართობი
-	გვალო	93,030 კმ2 (108-ო)
-	წყარი (%)	3.7
მახორობა
-	2024 ფასებათ	9,603,634[3] (95-ა)
ედპ (ჸუპ)		2025 ფასებათ
-	გვალო	$469.647 მილიარდი[4] (53-ა)
-	ართ მახორუშე	$49,147[4] (43-ა)
აგი (2023)		0.870 (46-ა)
ვალუტა		ფორინტი (HUF)
ბორჯიშ ორტყაფუ		UTC+1
-	ზარხულიშ (DST)	+2 (UTC)
ქიანაშ კოდი		HU
Internet TLD		.hu
ოტელეფონე კოდი		+36

უნგრეთიშ სახენწფოშ გუმოქიმინუაშახ თეხანური უნგრეთიშ ტერიტორიას შხვადოშხვა კათა ოხორანდჷ, თინეფს შქას კელტეფი, რომაალეფი, ჰუნეფი, გერმანალი კათეფი, ავარეფი დო სლავეფი. უნგრეთიშ სახენწჷფობურობას გაჭყაფური უღჷ უნგრეთიშ სათაროშე, ნამუქთ დარსხუეს IX ოშწანურაშ დალიას ალმოშიქ დო თიში ქომოლსქუა არპადიქ შქა დუნიაშ რზენიშ დოჸუნაფათ.^[9][10] 1000 წანას ხვისტა დეკჷ მაფა იშტვან I-ქ დო მუში ომაფე ქირსიანული ომაფეთ გჷნართინუ. შქაოშწანურეფიშ უნგრეთიშ ომაფე რდჷ ევროპული სახენწჷფო, ნამუქჷთ მუში კონკას მიოჭირინჷ გვიან შქაოშწანურეფს.^[11]

ჯოხოდვალა

• ოფიციალური: უნგრეთიშ რესპუბლიკა.
• ოდაბადური: Magyarország; Magyar Köztársaság.

გეოგრაფია

ქიანა იდვალუაფუ ბჟაეიოლ ევროპას. ომძღჷ ქიანეფი: ავსტრია, სლოვაკეთი, უკრაინა, რუმინეთი, სერბეთი, ხორვატია, სლოვენია.

• ფართობი - 93.030 კვ.კმ.
• ორთა: უდიდაში ტობა — ბალატონი, უდიდაში წყარმალუეფი — დუნაი დო ტისა. უმაღალაში კონკა — კეკეში (1,015 მ).

სახენწჷფო

• სახენწჷფოშ მადუდური: პრეზიდენტი ლასლო შოლიომი.
• თარობაშ დუდმახვენჯი: პრემიერ-მინისტრი.
• კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ართპალატამი პარლამენტი — სახენწჷფო კათუა (386 მაკათური).
• ადმინისტრაციული დორთუალა: 19 ოლქი, 20 ონოღე ტერიტორია დო ნანანოღა, ნანანოღას გჷშაკერძაფილი სტატუსი უღჷ.

დემოგრაფია

• მახორობა: 9,803,837 (2016), თენეფშე 98.3% უნგრალეფი, 3.2% ჩაჩანეფი, 1.8% გერმანალეფი, 0.4% რუმინალეფი.
• ოფიციალური ნინა: უნგრული
• რელიგია: კათოლიციზმი — 70%, პროტესტანტიზმი — 25%.
• ნანანოღა: ბუდაპეშტი (1,769 ვითოში).
• ნოღეფი: დებრეცენი (210), მიშკოლცი (183), სეგედი (173), პეჩი (164).

რესურსეფი ინტერნეტის

• ნაციონალური ასამბლეაშ ოფიციალური ვებ-ხასჷლა
• თარობაშ მადუდური დო კაბინეტიშ მაკათურეფი Archived 2011-05-14 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• უნგრეთი BBC News-შე
• უნგრეთიშ გიდი Archived 2011-05-15 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• უნგრეთიშ ისტორია: თარი დოკუმენტეფი
• უნგრეთიშ ახალი კონსტიტუციაშ დეტალეფი