ریچارد داوکینز
زیست شناس و رفتار شناس بریتانیایی / From Wikipedia, the free encyclopedia
کلینتون ریچارد داوکینز (انگلیسی: Clinton Richard Dawkins؛ زادهٔ ۲۶ مارس ۱۹۴۱) رفتارشناس و زیستشناس فرگشتی اهل بریتانیا است. وی همچنین استاد صاحب کرسی دانشگاه آکسفورد در «درک عمومی علم» از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۸[1][2][3] و نویسندهٔ کتابهای علمی برای عموم میباشد.[4] او عضو انجمن سلطنتی علوم و انجمن سلطنتی ادبیات بریتانیا است و در تفسیر و آموزش مهارت دارد.[5] همچنین داوکینز یکی از خداناباوران مشهور بوده و به دلیل نقد دین و دینگرایی شهرت دارد. داوکینز، ردِ خدا و مذهب را نتیجهٔ طبیعی مطالعهٔ فیزیک و کیهانشناسی و همچنین زیستشناسی فرگشتی و نظریهٔ فرگشت میداند. این نگرش که به «خداناباوری علمی» مشهور است، به لحاظ بنیادین متفاوت از «خداناباوری فلسفی» است.[6]
ریچارد داوکینز FRS FRSL | |
---|---|
زادهٔ | ۲۶ مارس ۱۹۴۱ (۸۳ سال) نایروبی، کنیا |
ملیت | بریتانیایی |
محل تحصیل | دانشگاه آکسفورد |
شناختهشده برای | دفاع از خداناباوری نو نقد دین علم فرگشت ژنمحور طراح مفهوم میم جهان میانی فنوتیپ گسترشیافته |
شهر زادگاه | آکسفورد، انگلیس |
همسر(ها) | ماریان استامپ داوکینز (ا. ۱۹۶۷–۱۹۸۴) ایو بارم (ا. ۱۹۸۴؛ ج. ??۱۹) لالا وارد (ا. ۱۹۹۲؛ جدایی بدون طلاق. ۲۰۱۶) |
فرزندان | ۱ |
جایزه(ها) | مدال نقره انجمن جانورشناسی لندن (۱۹۸۹) جایزه مایکل فارادی (۱۹۹۰) جایزه کیستلر (۲۰۰۱) جایزه بینالمللی کازمس (۱۹۹۷) جایزه نیرنبرگ (۲۰۰۹) همکار انجمن سلطنتی (۲۰۰۱) |
وبگاه | |
پیشینه علمی | |
شاخه(ها) | زیستشناسی فرگشتی، رفتارشناسی |
محل کار | دانشگاه کالیفرنیا، برکلی دانشگاه آکسفورد |
استاد راهنما | نیکلاس تینبرگن |
تأثیر گرفته از | چارلز داروین، ویلیام دی همیلتون، نیکلاس تینبرگن |
تأثیر گذار بر | دنیل دنت، دیوید دویچ، استیون پینکر، کیم استرنلی، مایکل شرمر، ای. سی. گریلینگ، مت ریدلی، فیلیپ پولمن |
امضاء | |
یادداشتها | |
داوکینز، کتابهای متعددی در زمینهٔ فرگشت (تکامل)، نوشتهاست. نخستین کتاب او، با عنوان ژن خودخواه که در سال ۱۹۷۶ منتشر شد، او را به مجامع علمی، معرفی کرد. داوکینز در این کتاب، نقش کلیدی ژنها را در فرگشت، تشریح میکند و برای نخستینبار، مفهوم میم را مطرح مینماید.[7] از آن پس او چندین کتاب در شرح و بحث جنبههایی از مفهوم انتخاب طبیعی نگاشته که بیشتر، عناوینی شاعرانه دارند: فنوتیپ گسترشیافته، ساعتساز نابینا، صعود به قلهٔ ناممکن، گسیختن رنگینکمان، داستان نیاکان، پندار خدا، بزرگترین نمایش روی زمین و جادوی واقعیت: چگونه میدانیم چه چیزی واقعاً درست است. در این میان به نظر خود داوکینز بدیعترین اثر علمی او فنوتیپ گسترشیافته است.[8] وی در این کتاب این نظریه را طرح کرد که اثرات فنوتیپی (رخ نمود) محدود به داخل بدن جانداران نیستند؛ بلکه میتوانند به بیرون از بدن جاندار گسترش یابند و حتی در بدن دیگر جانداران تأثیر بگذارند.
داوکینز از منتقدان بزرگ آفرینشگرایی و یک بیخدای مشهور است.[9][10][11][12] او همچنین یک آزاداندیش، اومانیست سکولار، شکگرا، خردگرای علمی[13] و پشتیبان جنبش روشنها (به انگلیسی: Brights Movement) است.[14] داوکینز در کتاب پندار خدا (۲۰۰۶) عنوان کرد که به احتمال نزدیک به یقین خالقی فراطبیعی وجود ندارد و ایمان دینی یک پندار [توهم] غلط جا افتادهاست.[15] تا نوامبر سال ۲۰۰۷ تنها در زبان انگلیسی یک و نیم میلیون نسخه از این کتاب به فروش رسید. این کتاب به سی و دو زبان، از جمله فارسی، ترجمه شدهاست.[16] داوکینز در سال ۲۰۱۴ بنیاد خرد و دانش ریچارد داوکینز را با هدف «گسترش سواد علمی» و «مقابله با دخالت دین در آموزش علم در مدارس» بنیان گذاشت.[17]