ارگ علیشاه
اثر ثبتشده در فهرست آثار ملی ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
ارگ علیشاه (بقایای مسجد علیشاه)[1][2][3][4][5] (منتسب به تاجالدین علیشاه جیلانی: وزیر سلطان محمد خدابنده و سلطان ابوسعید ایلخانی) به بازماندههای ایوان جنوبی مسجد علیشاه در شهر تبریز گفته میشود. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۷۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[6]
ارگ علیشاه (بقایای مسجد علیشاه) | |
---|---|
نام | ارگ علیشاه (بقایای مسجد علیشاه) |
کشور | ایران |
استان | آذربایجان شرقی |
شهرستان | تبریز |
اطلاعات اثر | |
دورهٔ ساخت اثر | ایلخانی بین سالهای ۷۱۸ تا ۷۳۹ هجری قمری |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۱۷۰ |
تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
بنای نخستین ارگ به دورهٔ ایلخانان در اوایل سدهٔ هشتم هجری قمری بازمیگردد که بنای بزرگ ناتمامی با هدف اولیهٔ ساخت مسجد ساخته شد. در سالهای بعد با استفاده از دیوارههای به جا مانده از بنای نخستین مسجد، قلعهای نظامی به جای آن ساخته شد که سالها به عنوان باروی نظامی و بخش جنوبی دیوار شهر مورد استفاده قرار گرفتهاست. استفاده از این بنا به عنوان قلعهٔ نظامی به ویژه در دوران قاجار تا پایان حکومت خودمختار آذربایجان مشهود بودهاست. در زمان حکمرانی سلسلهٔ قاجار با افزودن پیوستهای گوناگون از جمله کارخانه ریختهگری توپ، عمارت کلاه فرنگی و ساختمان سربازخانه بنای نظامی تکمیل شد. بخشهای اضافه شده به دیوارهای نخستین، در دوران پهلوی تخریب شد و بخشهایی نیز در دوران پس از انقلاب تخریب گردید.
امروزه تنها دیوارهٔ جنوبی ارگ پا بر جا ماندهاست که در ساعاتی از روز برای بازدید عموم آزاد است. محوطهٔ اطراف ارگ در دهههای پس از انقلاب دستخوش تغییرات زیادی شد که برای احداث مصلی در نظر گرفته شد. در فضای پیرامون ارگ مسجد بزرگی بنام مصلی بزرگ تبریز بنا شده که بخشی از فضای دیداری ارگ را تهدید کرده. از این مصلی در مراسمات گوناگون دولتی و در روزهای جمعه برای برگزاری نماز جمعه استفاده میشود.